شاخص آلودگی هوا چگونه محاسبه می‌شود؟

محاسبه شاخص آلودگی هوا در شهرهای بزرگ بسیار مهم است. زیرا کیفیت پایین و وجود آلودگی در هوا باعث به‌خطر افتادن سلامت افراد می‌شود.

برای آگاهی از میزان آلاینده‌هایی مانند دی‌اکسید نیتروژن، ذرات معلق، منوکسید کربن، ازت روی سطح زمین، و دی ‌اکسید گوگرد باید شاخصی تحت عنوان AQI یا شاخص کیفیت هوا محاسبه شود. با ما در بخش علمی دانش جوین بمانید تا این معضل را بررسی کنیم.

سنجش هوا و محاسبه شاخص آلودگی به‌این صورت است که ابتدا میزان آلاینده‌های موجود در هوای هر ایستگاه اندازه‌گیری شده و سپس با توجه به فرمولی خاص به مقادیر AQI تبدیل می‌شوند. بیشترین میزان به‌دست آمده به‌عنوان شاخص آلودگی ایستگاه معرفی می‌شود.

حال باید به‌سراغ بررسی مقادیر AQI ایستگاه‌های مختلف کل شهر رفت و بعد از مقایسه، در بین آنها بیشترین میزان AQI  را به‌عنوان شاخص آلودگی شهر بیان کرد.

البته در برخی موارد نیز با بررسی AQI های موجود و میانگین‌گیری از آنها شاخص آلودگی را بیان می‌کنند. در ادامه با این مبحث و ضررهای وجود آلاینده در هوا بیشتر آشنا می‌شویم پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

شاخص آلودگی هوا چقدر باید باشد

طبیعی است که هر چه میزان شاخص کیفیت هوا پایین‌تر باشد بهتر است. اگر بخواهیم استاندارد ابن عدد را بیان کنبم باید گفت به بیان شرکت کنترل کیفیت هوا شاخصی که برای اندازه‌گیری آلودگی هوا درنظر گرفته می‌شود مطابق با استاندارد EPA است که در کشورهای زیادی از آن استفاده می‌شود.

طبق این استاندارد هر عدد نشان‌دهنده یک وضعیت است که عبارتند از:

• شاخص 0 تا 50: بیان‌گر هوای پاک بوده و نیازی به رعایت موارد بهداشتی نیست.
• 51 تا 100سالم: در این هوا امکان وجود آلاینده به‌میزان بسیار کم وجود داشته و در در مواردی نیز برای افراد خیلی حساس ایجاد ناراحتی می‌کند. البته شدت آن ناچیز است.
• 101 تا 150 هوای ناسالم برای گروه‌ حساس: افرادی با بیماری‌های زمینه‌ای مانند ناراحتی قلبی، مشکلات ریوی و آسم، سالمندان و کودکان در این هوا دچار مشکل می‌شوند.
• 151 تا 200 هوای ناسالم برای همه : افراد حساس نباید در معرض این هوا قرار گیرند. برای افراد سالم نیز قرارگیری طولانی مدت در این هوا باعث بروز مشکلات تنفسی می‌شود.
• 201 تا 300: به‌شدت ناسالم: هشدار برای بروز وضعیت اضطراری، سلامت همه افراد در خطر است.
• 301 تا 500: بسیار خطرناک، وضعیت اضطراری بهداشتی تحت هیچ شرایطی نباید در معرض این هوا قرار گرفت.

 با آگاهی از این اعداد به‌راحتی می‌توانید کیفیت هوای شهر را تشخیص دهید.

شاخص آلودگی هوا چقدر است

شاخص آلودگی هوا چیزی نیست که بخواهیم در مورد مقدار اصلی آن صحبت کنیم. محاسبه میزان AQI باید از طریق میانگین غلظت آلاینده در مدت زمان مشخص به‌دست آید که این اندازه‌گیری توسط مدل‌ها یا ایستگاه‌های پایش هوا، موجود در قسمت‌های مختلف شهر انجام می‌شود.

مدتی که آلاینده در هوا وجود دارد به‌علاوه غلظت آن نشان‌دهنده دوز آن ذره مضر در هوا می‌باشد. لام به ذکر است آسیب‌رسانی همهه‌ی آلاینده‌ها شبیه به‌ هم نیست و ضریبی که برای آنها در محاسبه AQI در نظر گرفته می‌شود متفاوت است.

شاخص های آلودگی هوا چیست؟

از شاخص آلودگی هوا (Pollutant Standards Index) برای بررسی آلودگی و ذرات موجود در هوا استفاده می‌شود و در کنار آن شاخص کیفیت هوا (Air quality index) وجود دارد که همان عدد نشان‌دهنده میزان آلودگی هوا است.

در واقع شاخص کیفیت هوا به افراد نشان می‌دهد که میزان آلودگی موجود در هوا برای کدام گروه پرخطر است و برای چه گروهی بی‌خطر به‌حساب می‌آید.

به‌عنوان مثال بررسی روزانه شاخص آلودگی هوای تهران که در سال اخیر روزهای زیادی را با آلودگی بالا گذرانده برای تمام پایتخت‌نشینان به‌خصوص افرادی که بیماری زمینه‌ای دارند لازم است.

 برای حفظ سلامت و جلوگیری از ایجاد مشکلات تنفسی و قلبی اشخاصی که بیماری‌های ریوی و…  مبتلا هستند نباید در معرض هوای آلوده قرار گیرند.

شاخص آلودگی هوا یعنی چه؟

شاخص آلودگی هوا یعنی افراد بدانند کیفیت هوا چگونه است. این‌که آلاینده‌های مضر مانند ازن سطح زمین، مونوکسید کربن و… تا چه‌ حدی هوا را آلوده کرده‌اند و همچنین بیرون ماندن از خانه تا چه میزان خطرناک است همگی از شاخص آلودگی در هوا نشأت می‌گیرد.

شاخص آلودگی هوا چند باشد مدارس تعطیل میشود

از آنجایی که بالا بودن شاخص آلودگی هوا روی سلامت افراد تاثیر مستقیمی دارد و در بلند مدت باعث ایجاد مشکلات زیادی می‌شود معمولا سازمان محیط زیست در شرایط بحرانی اقدام به برگذاری جلسات برای تصمیم‌گیری در ارتباط با تعطیلی مدارس می‌گیرد.

طبق گفته‌های رئیس سازمان محیط زیست قرارگیری شاخص در اعداد بالای 100 باعث به‌خطر افتادن سلامت گروه‌های حساس می‌شود. وی در ادامه بیان کرد کودکان، زنان باردار، افراد بیمار و سالمندان بهتر است در این شرایط از تردد غیر ضروری پرهیز کنند.

بازگیر همچنین اظهار داشت: قرارگیری شاخص بر روی اعداد بالای 150 نشان از ایجاد خطر برای تمامی گروه‌ها است و در صورتی که شاخص به‌ بالای 200 برسد هشدار شرایط اضطراری به‌وجود می‌آید. در این صورت بررسی شاخص آلودگی هوا برای تعطیلی دانشگاه و مدارس الزامی است.

طبق گفته‌های ایشان در صورت تداوم شرایط حساس برای تمام گروه‌ها تی 2 الی 3 روز سازمان مؤظف است با برپایی جلسه توسط کمیته اضطرار نسبت به تعطیلی مدارس تصمیم بگیرند. در این کمیته نمایندگانی از سازمان هواشناسی، محیط زیست، استانداری، اورژانس و صداسیما حضور خواهند داشت.

بازگیر بیان کرد: مدارس مقطع ابتدایی با عبور شاخص از 150 برای پیشگیری از آسیب‌های احتمالی به کودکان تعطیل خوهد شد. در صورتی‌که عدد شاخص از 200 فراتر رفته و در شرایط اضطرار قرار گرفتیم برای تعطیلی سایر مدارس تصمیم‌گیری می‌شود.

شاخص آلودگی هوا برای تعطیلی دانشگاه نیز رابطه مسقیمی با تعطیلی مدارس دارد و در صورت شرایط اضطراری این مکان‌های آموزشی تعطیل می‌شوند.

شاخص آلودگی هوا چند باشه خوبه

به‌طور کلی عددی که برای شاخص آلودگی بیان می‌شود هرچه کم‌تر باشد یعنی هوا پاک‌تر است. این عدد که وجود ذرات و آلاینده‌های مضر در هوا را نشان می‌دهد به ما کمک می‌کند تا در روزهایی که هوا آلوده است با خروج کم‌تر از خانه، به سلامت خود بیشتر اهمیت دهیم

اگر شاخص کیفیت هوا بین صفر تا 50 باشد نشان از هوای پاک و سالم دارد. در این روزها پیاده‌روی و لذت‌بردن از فضای اطراف را فراموش نکنید.

هوای بین 51 تا 100 نیز برای افراد سالم مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما افراد حساس باید سعی کنند در این هوا کم‌تر تردد کنند. هرگاه شاخص از عدد 100 فراتر رفت یعنی وجود آلاینده‌ها در هوا زیاد شده و گروه‌های حساس در معرض خطر هستند.

چرا آلودگی هوا بحرانی تدریجی است؟

اگر شاخص آلودگی هوا در روزهای زیادی از سال بیش‌تر از 100 یاشد یعنی بحرانی تدریجی در راه است. زمانی که هوا برای افراد حساس خطرناک است احتمال تشدید بیماری در آنها افزایش پیدا کرده و حتی در موارد خیلی حاد عوارضی همچون مرگ فرد را به‌همراه دارد.

افراد سالم نیز با قرارگیری طولانی مدت در معرض هوای ناسالم، علاوه‌بر ابتلا به بیماری‌های قلبی و رویوی ممکن است در آینده به سرطان مبتلا شوند.

افزایش میزان سرطان‌های معده و ریه در آینده باعث ایجاد بحران‌های عمیقی در کشور و بین مردم خواهد شد. لذا برای حفظ سلامت خود نیز که شده در هوای آلوده از تردد بی‌دلیل بپرهیزید. همان‌طور که شاهد هستید شاخص آلودگی هوای تهران در امسال نسبت به سال‌های پیشین با افزایش همراه بود که این موضوع نشان‌دهنده خطر است.

در آلودگی هوا چی بخوریم

در برخی روزها وجود آلاینده‌های مضر در هوا به‌خصوص در فصول سرد سال به‌حدی زیاد می‌شود که بدن افراد کاملا آسیب پذیر شده و احتمال ایجاد بیماری در آنها افزایش پیدا می‌کند. این اتفاق با بررسی شاخص آلودگی هوای تهران در پاییز و زمستان امسال کاملا مشهود می‌باشد. لازم به‌ذکر است هر آلاینده باعث ایجاد اختلال در بخش‌های مختلفی از بدن می‌شود.

به‌همین دلیل مصرف مواد غذایی که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگری از ابتلا به بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا می‌شود بسیار مهم است.

به‌طور کلی با افزایش مصرف سبزی‌جات، انواع نوشیدنی طبیعی، آب، سوپ، آش و آب‌میوه تا حد زیادی عوارض آلودگی بر بدن کاهش می‌یابد. همچنین مصرف شیر به‌شدت توصیه می‌شود.

ضمنا بهتر است در این روزها از مصرف غذاهای سنگین، فست‌فود، سرخ‌کردنی و… اجتناب کنید.

آلودگی هوا چه عوارضی دارد

آلودگی هوا اثرات بسیار مخربی بر بدن افراد دارد. بالا بودن شاخص آلودگی هوا علاوه‌بر اینکه باعث تشدید بیماری‌های ریوی و قلبی در بیماران زمینه‌ای می‌شود، در طولانی‌مدت نیز سبب ایجاد بیماری‌های عفونی، التهاب‌های تنفسی، مشکلات قلبی و همچنین سرطان خواهد شد.

به‌طور کلی بالا بودن شاخص آلودگی هوا می‌تواند باعث به‌وجود آمدن مشکلات زیر در افراد شود.

سیستم تنفسی: با توجه به ورود مستقیم آلاینده‌ها از مجرا تنفسی به بدن، این بخش ممکن است بیشترین آسیب را متحمل شود.

سستم قلبی-عروقی: طبق مطالعات صورت‌گرفته وجود آلاینده‌های مضر تاثیر زیادی بر سلامت و عمل‌کرد قلب خواهد داشت. همچنین این ذرات باعث کاهش سطح گلبول‌های سفید و افزایش فشار خون می‌شوند.

سیستم عصبی: بسیاری از محققان معتقدند آلاینده‌های موجود در هوا باعث ایجاد اختلال در سیستم عصبی می‌شوند. طبق مطالعات صورت گرفته از بیماری‌های عصبی که ممکن است ارتباط مستقیمی با وجود ذرات در هوا داشته باشند می‌توان به پرخاشگری، رفتارهای ضد اجتماعی، بیش‌فعالی عصبی، التهاب عصبی، پارکینسون و آلزایمر اشاره کرد.

آیا آلودگی هوا باعث حالت تهوع می‌شود

بله، اما این حالت به‌دلیل مشکلات گوارشی ایجاد نمی‌شود و علت آن وجود برخی آلاینده‌های تهوع‌آور در هوا و تنفس آنها است.

آیا آلودگی هوا باعث سوزش گلو می‌شود؟

بله، آلاینده‌ها باعث ایجاد علائمی شبیه‌‌ سرماخوردگی مانند سوزش گاو، تجمع اشک در چشم و آبریزش بینی می‌شوند. در صورت بروز این علائم مراجعه به پزشک الزامی است.

آیا آلودگی هوا باعث سرگیجه می‌شود؟

بله، آلودگی هوا تاثیر مستقیمی روی ایجاد سرگیجه و سردرد افراد دارد و در بسیاری از موارد فرد حتی متوجه دلیل سرگیجه خود نمی‌شود. برای درمان آن نیز می‌توان از مسکن‌های بدون نسخه استفاده کرد.

آیا آلودگی هوا باعث سقط جنین می‌شود؟

در پاسخ به این سوال باید گفت وجود آلاینده‌ی مضر در هوا علاوه‌بر سقط جنین ممکن است باعث نارسایی، اوتسیم و عقب افتادگی نوزاد در بدو تولد شود.

آیا آلودگی هوا باعث سردرد می‌شود؟

بله و این مورد در افراد مبتلا به میگرن با شدت بیشتری دیده می‌شود.

چه چیزی باعث آلودگی هوا می شود

به‌طور کلی می‌توان گفت آلاینده‌ها و ذرات معلق باعث ایجاد  آلودگی در هوای مورد تنفس انسان و دیگر موجودات شده که این موضوع با بررسی شاخص آلودگی هوا تعیین می‌شود.

دلیل آلودگی هوا در شهرهای بزرگ

• سوخت فسیلی: یکی از مهم‌ترین دلایل بالا رفتن شاخص آلودگی هوا در سراسر جهان سوخت‌های فسیلی مانند بنزین است. در شهرهای بزرگ که تعداد ماشین‌های شخصی زیاد است این مشکل با شدت بیشتری خود را نشان می‌دهد. یکی از دلایل بالا بودن شاخص آلودگی هوای تهران همین موضوع است.
• نیروگاه‌ها و کارخانه‌ها: صنایع و کارخانه‌جاتی که سوخت‌های فسیلی را برای بقای خود لازم دارند از عوامل تاثیرگذار در آسیب رساندن به محیط زیست و هوای مورد تنفس انسان‌ها محسوب می‌شوند.

از آنجایی که فعالیت این نیروگاه‌ها برای اقتصاد کشورهای مربوطه حائز اهمیت است، متاسفانه جلوی فعالیت آنها گرفته نمی‌شود.

• کودهای شیمایی در کشاورزی: این کودها آثار مخرب خود را علاوه‌بربر محیط زیست، آب‌های زیرزمینی و سطحی بر روی هوا نیز می‌گذارند.

آلودگی هوا چند درصده

همان‌طور که بیان شد نمی‌توان میزان دقیقی برای آلودگی هوا بیان کرد. زیرا این عدد حتی در بخش‌های مختلف شهر نیز متفاوت است و با گذشت مدت‌زمانی احتمال افزایش یا کاهش آن وجود دارد. با توجه به میزان شاخص آلودگی هوای تهران در روزهای اخیر متوجه تغییرات آن خواهید شد.

آیا از زیان‌های هوای آلوده اطلاعات کافی داشتید؟ با آگاهی از این خطرات، روزهایی که شاخص عدد بالایی را نشان می‌دهد در معرض هوای آلوده قرار می‌گیرید؟ نظرات خود را با ما درمیان بگذارید.