آزمایش وزن مخصوص ادرار یا تعیین میزان غلظت ادرار به شناسایی بیماری‌هایی از قبیل نارسایی قلبی، عفونت مجاری ادراری، نارسایی کلیوی در اثر عفونت‌های کلیه، دیابت و کم آبی بدن کمک می‌کند. این تست یک روش بدون درد برای کمک به پزشک جهت بررسی سلامت افراد است.
آزمایش وزن مخصوص ادرار چیست؟
هرگاه پزشک با انجام معاینات خود مشکوک به کم آبی بدن شود یا اختلالی را در عملکرد کلیه‌ها مشاهده کند و یا شرایطی را مشاهده کند که می‌تواند وضعیت مایع بدن را تغییر دهد مانند بیماری دیابت بی‌مزه، آزمایش Urine analysis یا همان وزن مخصوص ادرار را تجویز می‌کند. Specific gravity چیست؟
آزمایش وزن مخصوص ادرار یا تست Specific gravity از جمع‌آوری نمونه ادرار برای دستیابی به نتایج استفاده می‌کند. چگالی ادرار را با چگالی آب مقایسه کرده و اجازه می‌دهد تا پزشک بتواند غلظت ذرات موجود در ادرار را مشاهده کند. با توجه به اینکه سریع انجام می‌شود، به تعیین میزان رقیق شوندگی ادرار توسط کلیه‌ها نیز کمک می‌کند.
زمانی که کلیه‌ها عملکرد مناسبی نداشته باشند و یا افراد به اندازه کافی آب ننوشند، در طولانی مدت دچار عفونت در ناحیه کلیه شده و در نهایت با بیماری نارسایی کلیوی درگیر خواهند شد. در صورتی که ادرار از غلظت کافی برخوردار نباشد، فرد به بیماری نادری به نام دیابت بی‌مزه مبتلا شده است که با علائمی مانند احساس تشنگی شدید و دفع مقدار زیادی از ادرار همراه است.
چه زمانی آزمایش وزن مخصوص ادرار تجویز می‌شود؟
زمانی که مقدار غلظت ادرار تغییر پیدا کند، فرد با علائمی مانند موارد زیر مواجه می‌شود که نیاز است به پزشک معالج مراجعه کند:
- احساس ضعف و خستگی شدید
- حالت تهوع و استفراغ
- کاهش اشتها
- گرفتگی عضلات
پزشک پس از بررسی و انجام معاینات، آزمایش وزن مخصوص ادرار را تجویز می‌کند تا با توجه به نتایج به دست آمده بتواند علت و نوع بیماری را تشخیص داده و شیوه درمانی مناسب را انتخاب کند.
دلایل تجویز تست گرانش ادرار
وظیفه اصلی کلیه‌ها، فیلتر کردن خون و برقراری حفظ تعادل طبیعی مقدار الکترولیت است. تست گرانش ادرار یک راه سریع برای نشان دادن کارایی و عملکرد مناسب کلیه‌ها در بدن است. هرگاه پزشک علائم و شرایطی مانند موارد زیر را در فرد مشاهده کند، آزمایش مخصوص ادرار را تجویز خواهد کرد:
کمک آب شدن بدن یا هیدراتاسیون بیش از اندازه
- نارسایی قلبی
- وارد شدن شوک ناگهانی
- دیابت بی‌مزه
- عفونت کلیه
- نارسایی کلیه
- عفونت مجاری ادراری
- کاهش یا افزایش سطح سدیم خون
در برخی موارد برای دستیابی به نتایج دقیق‌تر لازم است تا این تست را چندین بار در یک روز انجام دهید.
وزن مخصوص ادرار همان غلظت یا چگالی ادرار است که از مقایسه با غلظت آب به دست می‌آید. با توجه به اینکه چگالی آب ۱۰۰۰ است، در صورتی که کلیه‌ها عملکرد مناسبی داشته باشند، محدوده نرمال و طبیعی غلظت ادرار در آزمایش Urine analysis مقداری بین ۱.۰۰۳ تا ۱.۰۳۰ خواهد بود. هرگاه نتیجه به دست آمده بالای ۱.۰۱۰ باشد، بدن با کم آبی خفیف روبرو است و هر چه مقدار عددی آن بیشتر شود در واقع کم آبی بدن بیشتر شده و در نهایت غلظت ادرار افزایش پیدا خواهد کرد.
هر عددی بالاتر یا پایین‌تر از این مقدار می‌تواند به دلایل مختلف ایجاد شود. فاکتور‌های متعددی بر روی میزان غلظت ادرار تأثیر‌گذار هستند که در صورت مشاهده نتایج غیرطبیعی توسط پزشک ممکن است آزمایشات بیشتری انجام شود.
هرگاه غلظت ادرار بیش از حد مجاز باشد، نتیجه تست وزن مخصوص ادرار نیز بالاتر از محدوده طبیعی خواهد بود. کم آب بودن بدن یکی از دلایل بروز این اختلال است که پزشک نوشیدن مایعات بیشتر را به فرد بیمار توصیه خواهد کرد. به صورت مشاهده‌ای می‌توان گفت هرگاه رنگ ادرار تیره شده باشد، در واقع مقدار چگالی آن افزایش پیدا کرده است.
عوامل متعددی وجود دارند که موجب بالا رفتن غلظت ادرار می‌شوند. برخی از آن‌ها عبارتند از:
- کم آبی بدن
- اسهال و استفراغ که موجب از بین رفتن آب بدن می‌شوند.
- نارسایی قلبی
- وارد شدن شوک ناگهانی
- افزایش مقدار موادی مانند گلوگز و پروتئین‌ها
- بالا رفتن تعداد گلبول‌های سفید یا قرمز
هرگاه ادرار بیش از اندازه رقیق شده باشد، میزان غلظت ادرار کمتر از حد نرمال خواهد بود. این در حالتی رخ می‌دهد که فرد مایعات زیادی می‌نوشد. برخی از علل پایین بودن وزن مخصوص ادرار شامل موارد زیر است:
- نارسایی کلیه یا وارد شدن آسیب به کلیه‌ها
- دیابت بی‌مزه
- مصرف بیش از حد مایعات
- استفاده از قرص‌های آب یا دیورتیک‌ها که باعث کاهش میزان سدیم بدن می‌شود.
- نارسایی قلبی
- هیپوناتر
تست‌های مرتبط با آزمایش گرانش ادرار
انجام آزمایش وزن مخصوص ادرار و بررسی میزان غلظت ادرار در برخی موارد به تنهایی نمی‌تواند به پزشک کمک کند تا بیماری را به درستی تشخیص دهد. در نتیجه آزمایش‌های تکمیلی دیگر را برای شناسایی علت و نوع بیماری تجویز خواهد کرد. برخی از این آزمایش‌ها عبارتند از:
- آزمایش کشت ادرار
- اندازه‌گیری مقدار PH ادرار
- اندازه‌گیری اسمولالیته ادرار
- تست کتون
هومکا و تست گرانش ادرار در منزل!
در صورتی که می‌خواهید آزمایش وزن مخصوص ادرار را انجام دهید، می‌توانید بدون مراجعه به آزمایشگاه به صورت آنلاین درخواست خود را در سامانه هومکا ثبت کنید تا کارشناسان ما در منزل یا محل مورد نظر شما این تست را انجام دهند. پلتفرم هومکا ارائه دهنده خدمات مراقبتی، آزمایشی و درمانی است که با تحت پوشش قرار دادن تمامی بیمه‌های پایه و تکمیلی انجام فرایند آزمایش را با توجه به قیمت‌های بالا آسان‌تر کرده است.
برای ثبت درخواست می‌توانید به سایت www.homeca.ir مراجعه کرده یا با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس گرفته تا ضمن پاسخگویی به سؤالات شما، تست شما در منزل انجام شود. هومکا طرف قرارداد با آزمایشگاه‌های استان تهران و شهرهای کرج، قزوین، شیراز، اصفهان، تبریز و رشت است تا تمامی هم وطنان از خدمات آن استفاده کنند.
