اکوسیستم استارت‌آپ ثابت کرده با وجود مشکلاتی که پیش‌روی این شرکت‌ها قرار دارد، امکان موفقیت بسیار محتمل است. بسیاری معتقدند، این احتمال وجود دارد که استارت‌آپ‌ها همچون برخی مشاغل سنتی که در دوران همه‌گیری کرونا برای همیشه نابود شدند، به پایان خط برسند. علاوه بر کرونا، عوامل دیگری هم می‌تواند در ورشکستگی استارت‌آپ‌ها دخیل باشند.
به گزارش دانشجو اینترنشنال بسیاری از کارشناسان حوزه کار و کارآفرینی معتقدند، جهان پساکرونا با روزگار پیش از آن تفاوت‌های چشمگیری دارد. یکی از این موارد، تغییر بازار کار است. سایت “پراجکت سیندیکیت” در گزارشی نوشت: بازار کار در آینده‌ای نه چندان دور تغییر خواهد کرد. نیروی انسانی ترجیح می‌دهد در مشاغلی به کار گرفته شود که قابلیت دورکاری و اشتغال بر بستر اینترنت را داشته باشد. همچنین مشاغلی که بر پایه خدمات الکترونیک پایه‌گذاری می‌شوند، در دنیای آینده جایگاه بهتری خواهند داشت.
به تبع تغییرات ناشی از همه‌گیری کرونا و نقش استارت‌آپ‌ها در کارآفرینی، توجه به این اکوسیستم اهمیت زیادی دارد. تهدیدها و آسیب‌های این حوزه باید به درستی شناسایی شوند. تجربه‌های ناموفق زیادی درباره استارت‌آپ‌ها در فضای رسانه‌ای ایران منتشر شده است و این مسائل حاکی از آن است که شناسایی نادرست (تهدیدها و آسیب‌ها) منجر به شکست خواهد شد.
چرخه استارتاپ شامل ۶ مرحله تحقیق، امکان‌سنجی، توسعه، معرفی، رشد و بلوغ می‌شود. در مراحل تحقیق و امکان‌سنجی هنوز استارتاپ شکل نگرفته و تنها یک تیم به ایده‌پردازی مشغول است. هنگامی که یک ایده شکل می‌گیرد، باید تمامی جوانب پیرامونی مثل امکان توسعه، میزان برخورداری از سرمایه مورد ارزیابی قرار گیرد. همچنین باید به این موضوع توجه شود که آیا امکان بازگشت سرمایه وجود دارد؟ پس از ورود به مرحله توسعه، استارت آپ شکل می‌گیرد. بر اساس اظهارات فعالان اکوسیستم استارت‌آپ، خطر سقوط و نابودی یک استارتاپ در این مرحله بسیار جدی است.
سرمایه، پولی است که به یک کارآفرین یا یک کسب و کار نوپا در مراحل اولیه توسعه آن اعطا می‌شود، با این امید که در آینده، نرخ بازگشت سرمایه‌گذاری بسیار بالایی خواهد داشت.
شناسایی نادرست از بازار و شکست استارت‌آپ
استارت “چیتار” یکی از شرکت‌هایی است که به واسطه اشتباه محاسباتی در مرحله توسعه نتوانست سرمایه اولیه خود را بازگرداند و برای همیشه تعطیل شد. مدیر این شرکت در سمینار «استارت‌آپ‌های به گِل‌نشسته» که شهریور ماه سال ۹۷ برگزار شد، درباره تجربه شکست خود گفت: «من از سال اول دانشگاه در شریف کار فنی انجام می‌دادم و حوزه کاری من هم پردازش تصویر، یادگیری ماشینی بود و از همون سال‌های اول در یک تیم فنی بسیار مهم بودم که همین دوربین‌هایی که کار جریمه رو تو خیابون‌ها انجام می‌ده، روی این کار انجام می‌دادیم و این حرفه برام بسیار جذاب بود که وقت بذارم. اون زمان تازه دیجی‌کالا و کافه‌بازار، سرمایه‌هایی جذب کرده بودن و برام خیلی مهم شد که منم باید یه ایده‌ای بزنم. وقتی با یه استارتآپی به نام “لایار” در اروپا آشنا شدم، ایده رو پیدا کردم. ما اشتباه کم نداشتیم؛ ولی ۲ اشتباه بزرگ انجام دادیم. اول این که ما تو کل این مدتی که داشتیم محصول توسعه می‌دادیم یکبار هم نرفتیم از یه نشریه بپرسیم که آقا اینو میخوای یا نه؟ حاضری پول بدی یا نه؟ حتی تحقیق نکرده بودیم که ببینیم نشریه‌ها حتی نمیتونن حقوق کارمنداشون رو بدن و نابود بودن و اصلاً نتونستیم چیزی بفروشیم.»
با توجه به مشکلات اقتصادی که بر اقتصاد ایران سایه انداخته، استارت‌آپ‌ها سال‌های بسیار دشواری پیش‌رو خواهند داشت. با توجه به وضعیت اقتصادی به نظر می‌رسد اگر استارت‌آپ‌ها فقط بتوانند چراغ خود را روشن نگه داشته و زنده بمانند، کار بزرگی کرده‌اند.
برخی برای توجیه این شرایط عنوان می‌کنند که هزینه‌ها به‌شدت افزایش پیدا کرده، بازار کوچک‌تر شده و براساس آمارهایی که از وضعیت اقتصادی مردم اعلام می‌شود، آنها اولویتی برای استفاده از کالا و خدمات برخط (آنلاین) ندارند. البته دیدگاه دیگری نیز وجود دارد.
رقیب دیجی‌کالا هم شکست خورد
چیتار تنها نمونه از شکست استارت‌آپ‌ها نیست. فروشگاه اینترنتی “بامیلو” که می‌توانست یک رقیب قدرتمند برای دیجی‌کالا باشد، در اواخر سال ۹۷ برای همیشه تعطیل و بسیاری از نیروهای آن بیکار شدند. وب‌سایت این استارت‌آپ در آن بازه زمانی توسط اسنپ‌مارکت خریداری شد.
به گفته رضا اُلفت، از اعضای هیات مدیره اتحادیه کسب و کارهای مجازی، شرایط نابسامان اقتصادی بر کسب‌وکارهای کوچک و استارت‌آپ‌های نوپا تأثیر زیادی دارد، اما درباره بامیلو این‌گونه نبود. بامیلو فرآیند مطلوب و خوبی را طی می‌کرد تا اینکه بنا به‌دلایلی مثل ناتوانی در مدیریت هزینه‌ها، از دست دادن تعدادی از کارمندان و از همه مهم‌تر از بین رفتن تمرکز مدیریتی، تصمیم به تعلیق فعالیت‌های خود گرفت. سرمایه‌گذاران بامیلو، سرمایه‌گذاران مشترک اسنپ هم هستند و از یک جایی به بعد متوجه شدند که اسنپ آورده بیشتری برای آنها دارد، ولی بامیلو نتوانسته آن آورده را برای آنها ایجاد کند.
این تنها دو پرونده برای شرکت‌های شکست‌خورده استارتآپی است که هرکدام بنا به دلایلی مثل شناسایی نادرست تهدیدها و آسیب‌ها یا تغییر سیاست‌های مدیران و دریافت سود بیشتر، برای همیشه از چرخه اقتصادی و حوزه کار ایران خارج شدند.
به طور قطع، ورود به حوزه اکوسیستم استارت‌آپ نباید عجولانه باشد، بلکه مسائل و مشکلات این حوزه باید به درستی شناسایی شود و در کنار آن، از راهنمایی مشاوران و افراد خبره در این حوزه بهره‌مند شد تا چراغ فعالیتی که اغلب به همت جوانان با ایده و خلاق شکل گرفته است، خاموش نشود.
انتهای پیام
