حسن سالاریه؛ رئیس سازمان فضایی ایران در گفت‌و‌گو با خبرنگار فضا و نجوم خبرگزاری تسنیم درباره برنامه سازمان فضایی ایران در حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه فضایی اظهار کرد: واقعیت این است که ورود بخش خصوصی به صنعت فضایی اجتناب‌ناپذیر است. رشد و توسعه این صنعت در دنیا با شتابی خیره‌کننده در حال پیشروی است، به‌گونه‌ای که بسیاری از کشورها از نگاه صرف دولتی به خصوصی تغییر جهت داده‌اند.
سالاریه تصریح کرد: ایالات متحده از دیرباز با حمایت از بخش خصوصی در صنعت فضایی پیشگام بوده است. چین نیز با وجود سابقه کمتر در این زمینه، کمپانی‌های قدرتمندی ایجاد کرده که امروز در خط تولید ماهواره فعالیت دارند. حتی روسیه با وجود نگرش سنتی دولتی، به سمت تقویت بخش خصوصی حرکت کرده است.
وی ادامه داد: این رقابت صنعت فضایی در دنیا زمانی موفق است که ما نیز همه ظرفیت‌های خد را پای کار بیاوریم و بخش خصوصی نیز بایستی ورود کند.
.
رئیس سازمان فضایی ایران گفت: در حال حاضر حدود 20 شرکت در مناقصه‌هایی که برگزار می‌کنیم شرکت می‌کنند. البته پتانسیل بیشتری در کشور وجود دارد. آمار فعلی نیز توسط سازمان و پژوهش فضایی تأیید شده است. مهم‌ترین نکته، ایجاد بازار مطمئن برای جذب بخش خصوصی است. بخش خصوصی معمولاً به حوزه‌هایی وارد می‌شوند که امکان درآمدزایی و تولید ثروت وجود داشته باشد. اگر بتوانیم شرایطی ایجاد کنیم که حوزه فضایی به یک بازار مطمئن تبدیل شود و بخش خصوصی بداند سرمایه‌گذاری در این حوزه خروجی مطلوبی دارد، قطعاً تعداد شرکت‌ها از 20 به 100 افزایش خواهد یافت.
سالاریه گفت: یکی از راهکارهای افزایش جذابیت این حوزه، فراهم‌کردن امکان صادرات محصولات دانش‌بنیان فضایی است. در سازمان فضایی بخشی از این مسئولیت را برعهده داریم، معاونت علمی ریاست جمهوری بخشی دیگر را و سایر مجموعه‌های دولتی نیز وظایف خود را دارند.
وی تصریح کرد: تلاش کرده‌ایم نقش خود را به درستی ایفا کنیم. برای مثال، ماهواره کوثر که در آبان‌ماه پرتاب شد، نتیجه اقداماتی بود که به جای خرید مستقیم پلتفرم ماهواره، به سمت بهره‌برداری از تصاویر ماهواره‌ای پیش رفتیم. همچنین، قراردادهایی که برای ساخت ماهواره‌های پژوهشی منعقد شده، بسیاری از آنها تا سال آینده به اتمام می‌رسند و آماده پرتاب خواهند شد.
رئیس سازمان فضایی ایران خاطرنشان کرد: این رویکرد به شبکه‌سازی در حوزه فضایی کمک می‌کند. برای توسعه قراردادها با بخش خصوصی، پژوهشگاه فضایی ایران نیز اقداماتی انجام داده است. زمانی که این پژوهشگاه ماهواره‌سازی را آغاز می‌کند، برای افزایش سرعت و کیفیت کار، باید شبکه خود را گسترش دهد و با مجموعه‌ای از شرکت‌های دانش‌بنیان همکاری کند. برگزاری مناقصه‌ها و انعقاد قراردادها با این شرکت‌ها به توسعه بخش خصوصی کمک می‌کند.
وی تأکید کرد: در کنار این موارد، ارائه تسهیلات و پوشش ریسک نیز اهمیت دارد. معاونت علمی ریاست جمهوری در این زمینه با اشتیاق عمل کرده و تسهیلات مالی و خدمات موردنیاز شرکت‌های دانش‌بنیان را فراهم می‌کند. یکی از وظایف دولت در این حوزه، ایجاد صندوق‌های بیمه برای پوشش ریسک پروژه‌هاست که معاونت علمی به دنبال آن است تا ریسک را از دوش شرکت‌های دانش‌بنیان بردارد. حوزه فضایی به‌طور ذاتی پرریسک است و اگر دولت در این حوزه مانند حوزه‌های کم‌ریسک‌تر عمل کند، عملاً سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها انگیزه‌ای برای ورود به این بخش نخواهند داشت.
سالاریه گفت: بنابراین، بخشی از وظایف برعهده ما و بخش دیگر برعهده سایر نهادهای دولتی است. تنها با همکاری همه‌جانبه می‌توانیم شاهد توسعه پایدار در حوزه فضایی باشیم.
وی خاطرنشان کرد: ما مجموعه‌هایی در کشور داریم که به عنوان بهره‌بردار فعالیت می‌کنند؛ از صنایع و نهادها گرفته تا سازمان‌های دولتی. از این دوستان دعوت می‌کنم با افتخار از کار شرکت‌های دانش‌بنیان بازدید کنند و به سمت انعقاد قرارداد و همکاری با این شرکت‌ها حرکت کنند. هرچند در گذشته نیز اشتیاق‌هایی در این زمینه نشان داده شده، اما این اشتیاق باید به مرحله عمل برسد.
رئیس سازمان فضایی ایران گفت: در حال حاضر، مجموعه‌های دولتی مانند پژوهشگاه فضایی ایران و دیگر فعالان حوزه صنعت ماهواره، محصولاتی تولید کرده‌اند که به تدریج قابلیت اعتماد بالاتری پیدا می‌کنند، طول عمر بیشتری دارند و عملیاتی می‌شوند. برای مثال، ماهواره “مهدا” که در 8 بهمن سال گذشته به فضا پرتاب شد، اکنون نزدیک به یک سال از مأموریت موفق خود را پشت سر گذاشته و عملکرد بسیار خوبی در مدار داشته است. این ماهواره می‌تواند به عنوان یک پلتفرم توسعه یابد و نمونه‌های مشابه آن ساخته و تکثیر شوند.
وی تصریح کرد: ورود سایر بازیگران و سازمان‌های دولتی به عنوان بهره‌بردار در این صنعت، می‌تواند به بازارسازی در حوزه فضایی کمک کند. اگر این اتفاق بیفتد، دیگر نیازی به افزایش دستوری تعداد شرکت‌ها از 20 به 30 نخواهد بود؛ این رشد به صورت طبیعی و خودکار رخ می‌دهد. بخش خصوصی به خوبی می‌داند که هرچند صنعت فضایی در ابتدا نیازمند سرمایه‌گذاری بالا و پذیرش ریسک زیاد است، اما بازگشت سرمایه در این حوزه، در مرحله تثبیت فناوری، می‌تواند بسیار جذاب و سودآور باشد.
سالاریه گفت: برای مثال، در حوزه ماهواره‌های مخابراتی، رقابت شدید بین‌المللی وجود دارد. به دلیل جذابیت اقتصادی، کشورها پیش از پایان عمر یک ماهواره، برنامه‌ریزی برای جایگزینی آن را آغاز می‌کنند. ماهواره‌های سنجشی نیز به همین ترتیب، از جذابیت اقتصادی بالایی برخوردارند. این نشان می‌دهد که بازار فضایی، عملکرد موفق خود را در دنیا اثبات کرده است.
وی خاطرنشان کرد: در کشور ما، با توجه به اینکه هنوز در مرحله تثبیت فناوری قرار داریم، لازم است حمایت بیشتری از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در این حوزه صورت گیرد. قوانین و مقررات گاه سخت‌گیرانه است و باید با رویکرد تسهیل‌گرانه‌تری برای این شرکت‌ها اعمال شود تا بتوانند رشد کنند. این حمایت صرفاً وظیفه سازمان فضایی نیست و سایر نهادها نیز باید در این مسیر نقش‌آفرینی کنند.
انتهای پیام/
