تینا مزدکی_احتمالاً شما هم شنیده‌اید که فیروزآبادی، دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی در گفت‌وگویی می‌گوید:« استارلینک هنگام عبور از آسمان چین، تمام ماهواره‌های خود را خاموش می‌کند و پس از عبور از خاک چین دوباره آن‌ها را روشن می‌کند.» به گفته او این اقدام به دلیل وزن و قدرت چین در نظام جهانی است و نشان‌دهنده نیاز به تقویت موقعیت خود در برابر این کشور است و به نظر می‌رسد که چینی‌ها با مذاکره به این نتیجه نرسیده‌اند، بلکه به دلیل قدرت خود توانسته‌اند این کار را انجام دهند.
خاموش شدن ماهواره‌های استارلینک، آن‌هم زمانی که سراسر جو کره زمین را فراگرفته‌اند، گزاره عجیبی به نظر می‌رسد. روزی نیست که از ایلان ماسک و اقدامات و توافق‌هایش حرفی نشنویم و اکنون دیگر کمتر کشوری وجود دارد که از اینترنت ماهواره‌های استارلینک اسپیس ایکس استفاده نکند.
حتی در کشور خودمان هم باوجود ممنوعیت‌ها، طبق آخرین گزارش انجمن الکترونیک روند استفاده از اینترنت استارلینک در یک سال گذشته در ایران افزایش ۲۰ برابری داشته است و ۳۰ هزار نفر در ایران از این اینترنت استفاده می‌کنند. در این شرایط جهانی، اینکه «آیا چین واقعاً کاری کرده است که استارلینک ماهواره‌های خود را هنگام عبور از این کشور خاموش کند؟» و اینکه «آیا چنین امکانی ازنظر وجود دارد؟»، سؤالی بود که برای پاسخ به آن با آرین اقبال، کارشناس شبکه در خبرآنلاین به گفت‌وگو پرداختم.
این کارشناس شبکه در ابتدا گفت:«حرف آقای فیروزآبادی که می‌گویند استارلینک در چین سرویس نمی‌دهد به‌طورکلی درست است؛ اما اینکه می‌گویند استارلینک ماهواره‌ها را خاموش می‌کند و چین از طریق مذاکره به این دست پیدا نکرده و از روش‌های دیگر به این دستاوردها رسیده است، حرف دقیقی نیست.»
استارلینک ماهواره‌ها را خاموش نمی‌کند، از بالای چین هم عبور می‌کند و روشن است، عملیاتی است و می‌تواند سرویس دهد، اما سرویس نمی‌دهد. یعنی این اتفاق از جنس پالیسی است که استارلینک اعمال کرده است.
او با نگاهی به عملکردم سیستم استارلینک گفت:«فروش سرویس استارلینک، دو جنبه دارد؛ یک جنبه آن‌همان فروختن سرویس است و جنبه دیگر خدمات‌دهی است. زمانی که بخواهید استارلینک بگیرید، در منطقه‌ای از جهان خود را رجیستر می‌کنید، دستگاه استارلینک خود را می‌خرید و عملیات شناسایی شما برای شرکت اسپیس ایکس انجام می‌شود. این شناسایی و خرید در کشوری صورت می‌گیرد که استارلینک به شکل رسمی به آن کشور خدمات می‌دهد.»
اقبال ادامه داد:«بنابراین کشورهایی هستند که با استارلینک مشارکت دارند. این‌ها یک سری کشور هستند و افراد فقط در این کشورها می‌توانند استارلینک بخرند؛ استارلینک در این کشورها شرکت و دفتر دارد، پول محلی آن کشور را قبول می‌کند. یعنی کاربر اروپا با یورو و کاربر آمریکا با دلار آن را می‌خرد، بنابراین حتی قیمت‌های منطقه‌ای باهم فرق دارند و در کنار همه این مسائل که گفته شد، وقتی استارلینک خریداری می‌شود باید در همان منطقه که خریداری شده است فعال شود.»
به گفته او یکی از کاربردهای استارلینک این است که کاربر بتواند اقصی نقاط جهان، حتی مکان‌هایی که دسترسی خیلی سخت است، به‌عنوان‌مثال وسط بیابان و بالای کوه هم از آن استفاده کند و استارلینک برای این کاربرد، خدمات رومینگ می‌فروشد.
اقبال بابیان اینکه در کل استارلینک یک سیستم ترکیبی پیچیده است، گفت:« یکی از مدل‌های ارتباط آن، مدل رابطه‌ای است که ماهواره‌های استارلینک در فضا از طریق لیزر با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند که چیز نسبتاً جدیدی است و نسخه‌های اولیه استارلینک این قابلیت را نداشتند، مدل دیگر هم این است که استارلینک ارتباط ماهواره‌ای خود را با شما برقرار می‌کند و این ارتباط را با یک ایستگاه زمینی در کشور شما برقرار می‌کند. اگر شما استارلینک را در کشور دیگری خریده باشید طبیعتاً ارتباط شما با ایستگاه زمینی آن کشور برقرار می‌شود و این یک‌جور رومینگ همانند رومینگ تلفن همراه به‌حساب می‌آید.»
او افزود:«درنتیجه شما باید بسته رومینگ را بر روی استارلینک خود فعال کنید. اکنون خدمات لیزری استارلینک هم فعال‌شده و این موضوع دیگری است. شما به‌صورت کلی اگر استارلینک را از منطقه‌ای که در آن،این سرویس را فعال کردید خارج کنید و جای دیگری از آن استفاده کنید، باید این اتفاق را به نحوی به استارلینک اعلام کنید. استارلینک با آن قواعدی که دارد، یا از طریق زمینی یا با ارتباط لیزری در فضا این ارتباط را برای شما برقرار می‌کند.»
این کارشناس شبکه گفت:«درواقع می‌خواهم بگویم که شما یک بحث برای خرید و فعال‌سازی استارلینک دارید و یک بحث دیگر برای استفاده استارلینک خارج از منطقه‌ای که آن را خریده‌اید دارید. طبیعتاً استارلینک درجایی مثل ایران یا چین فروش ندارد. شما اگر به‌عنوان یک فرد ایرانی یا چینی بخواهید استارلینک بخرید باید به کشور ثالثی بروید و آن را بخرید، یا باید در آن کشور ثالث هویت داشته باشید، خرید عادی انجام دهید و یا از مشخصات فرد دیگری استفاده کنید. استارلینک‌هایی که به ایران می‌آیند هم معمولاً از این طریق است و لیست قیمت آن در کشورهای مختلف بررسی می‌شود تا ببینند کدام کشور ارزان‌تر است تا درنهایت با مشخصاتی که با آن کشور تطبیق داده می‌شود فعال‌سازی شده و در ایران استفاده شود.»
آرین اقبال بابیان اینکه برقراری استارلینک در ایران یک استثنا است، گفت:«در مورد ایران ماجرایی وجود دارد که گویا استارلینک باوجوداینکه با رگلاتوری محلی هماهنگ نکرده است، کار می‌کند. این موضع رسمی اسپیس ایکس نیست و یک استثنا است، به این معنا که اسپیس ایکس تصمیم گرفته است که استارلینک را صرف‌نظر از همکاری با دولت ایران فعال کند و اجازه دهد مردم از آن رومینگ استفاده کنند، حال یا از ایستگاه‌های زمینی اطراف ایران استفاده می‌کند و یا از همان ارتباط لیزری فضا استفاده می‌کند.»
در مورد چین این استثنا وجود ندارد، به این خاطر که چین یک قدرت بین‌المللی اقتصادی است و این اصل نیز شناخته‌شده است، ارتباطات مالی سنگینی نیز با آمریکا دارد و طبیعتاً می‌تواند مذاکره کند و چیزی که می‌خواهد را به دست آورد.
او تأکید کرد:« در چین فروش استارلینک امکان‌پذیر نیست و دولت چین تائید نکرده است، از طرفی استارلینک هم سرویس نمی‌دهد. اتفاقی که می‌افتد این است که وقتی ماهواره استارلینک از بالای چین عبور می‌کند، با تصمیم و پالیسی، صرفاً سرویس نمی‌دهد نه اینکه ماهواره را خاموش کند، کار می‌کند و فقط به دستگاه‌هایی که در چین باشند سرویس نمی‌دهد.»
او در رابطه با ایده اصلی عدم فعالیت استارلینک در چین گفت:« ایده کلی اسپیس ایکس این است که در چین نمی‌توانند استارلینک بخرند، پس استارلینک منطقه چین نداریم. اگر از هرجای دنیا حرکت کنید و وارد چین شوید، دستگاه شما در چین سرویس نمی‌دهد و باید از خود پروایدرهای چینی برای این کار استفاده کنید. چین هم خودش منظومه خود را می‌فرستد و طبق معمول که می‌خواهد همه‌چیز را برای خود، ملی کند و متعلق به حذب خود کند، این فرآیند را نمی‌خواهد با استارلینک پیش ببرد.»
اقبال با اشاره به علاقه‌ی اسپیس ایکس برای خدمات‌دهی به چین گفت:«من به یاد دارم ایلان ماسک گفته بود با چین در حال مذاکره است، اما دیگر آپدیتی از آن ندیدم، این یعنی خود اسپیس ایکس هم دوست دارد که به چین سرویس دهد، به‌هرحال چین بازاری قوی است، با آن وارد مذاکره هم شده است اما احتمالاً به نتیجه نرسیده است. بنابراین ماجرا این نیست که استارلینک بالای چین رفته باشد و در حال سرویس‌دهی باشد و چین یک اقدام خصمانه از جنس تهدید یا پارازیت از این قبیل کرده باشد؛ فقط استارلینک به چین گفته است آیا ما اجازه داریم در کشور شما سرویس‌دهی کنیم؟ چین هم گفته است نه اجازه ندارید، استارلینک هم قبول کرده و با خود گفته است که وارد مذاکره می‌شویم، بنابراین ماجرا بسیار ساده است.»
کاربران ایرانی و پول بادآورده برای استارلینک
به گفته این کارشناس، در مورد ایران این ماجرا بسیار متفاوت است به این خاطر که اولاً ایران تحریم است، ثانیاً در مخاصمه مستقیم با این شرکت‌ها و دولت‌ها است، درنتیجه هیچ رابطه اقتصادی مؤثری در جهان ندارد. او دراین‌باره گفت:« برای اسپیس ایکس ایران یک بازار به‌حساب نمی‌آید و فقط منطقه‌ای حساب می‌شود که اگر سرویسی بالای آن داده شود یا به‌واسطه‌ی تصمیم دولت آمریکا است و یا کاری غیرقانونی است که تبعاتی برای اسپیس ایکس هم ندارد؛ یعنی ایران نمی‌تواند در این زمینه اقدامی انجام دهد.»
او افزود:« اگر تعداد آن‌طور باشد که فوربز گزارش داده بود و بیست هزار استارلینک در منطقه ایران در حال فعالیت باشند؛ این عدد را ضرب‌در هزینه فعال‌سازی اولیه، خرید دستگاه و هزینه شارژ ماهیانه آن کنیم، عدد خوبی می‌شود که نیازی نیست بابت غیرقانونی بودن آن به دولت ما پاسخی دهد؛ لذا می‌تواند پول بادآورده عالی برای این شرکت باشد.»
آرین اقبال کارشناس شبکه در آخر گفت:«سیاست اسپیس ایکس همیشه این بوده است که طبق قوانین تنظیم مقررات رادیویی هر کشور عمل کند، این اقدام یک نیاز است و دلیل فنی دارد؛ به این خاطر که فرکانس‌ها نباید تداخل پیدا کنند، باید برنامه‌ریزی کانال فرکانسی انجام شود و خیلی مسائل وجود دارد که وقتی یک سرویس رادیویی ارائه می‌شود، باید در نظر گرفته شود. بنابراین طبق سیاست‌هایش باید همیشه و در همه کشورهای دنیا طبق قوانین و مقررات کشور موردنظر عمل کند، مجوز بگیرد، شرکت ثبت کند، قیمت محلی تعیین کند و فروش قانونی داشته باشد؛ ایران این وسط یک استثنا است.»
۵۸۳۲۳
تینا مزدکی_احتمالاً شما هم شنیده‌اید که فیروزآبادی، دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی در گفت‌وگویی می‌گوید:« استارلینک هنگام عبور از آسمان چین، تمام ماهواره‌های خود را خاموش می‌کند و پس از عبور از خاک چین دوباره آن‌ها را روشن می‌کند.» به گفته او این اقدام به دلیل وزن و قدرت چین در نظام جهانی است و نشان‌دهنده نیاز به تقویت موقعیت خود در برابر این کشور است و به نظر می‌رسد که چینی‌ها با مذاکره به این نتیجه نرسیده‌اند، بلکه به دلیل قدرت خود توانسته‌اند این کار را انجام دهند.
خاموش شدن ماهواره‌های استارلینک، آن‌هم زمانی که سراسر جو کره زمین را فراگرفته‌اند، گزاره عجیبی به نظر می‌رسد. روزی نیست که از ایلان ماسک و اقدامات و توافق‌هایش حرفی نشنویم و اکنون دیگر کمتر کشوری وجود دارد که از اینترنت ماهواره‌های استارلینک اسپیس ایکس استفاده نکند.
حتی در کشور خودمان هم باوجود ممنوعیت‌ها، طبق آخرین گزارش انجمن الکترونیک روند استفاده از اینترنت استارلینک در یک سال گذشته در ایران افزایش ۲۰ برابری داشته است و ۳۰ هزار نفر در ایران از این اینترنت استفاده می‌کنند. در این شرایط جهانی، اینکه «آیا چین واقعاً کاری کرده است که استارلینک ماهواره‌های خود را هنگام عبور از این کشور خاموش کند؟» و اینکه «آیا چنین امکانی ازنظر وجود دارد؟»، سؤالی بود که برای پاسخ به آن با آرین اقبال، کارشناس شبکه در خبرآنلاین به گفت‌وگو پرداختم.
این کارشناس شبکه در ابتدا گفت:«حرف آقای فیروزآبادی که می‌گویند استارلینک در چین سرویس نمی‌دهد به‌طورکلی درست است؛ اما اینکه می‌گویند استارلینک ماهواره‌ها را خاموش می‌کند و چین از طریق مذاکره به این دست پیدا نکرده و از روش‌های دیگر به این دستاوردها رسیده است، حرف دقیقی نیست.»
استارلینک ماهواره‌ها را خاموش نمی‌کند، از بالای چین هم عبور می‌کند و روشن است، عملیاتی است و می‌تواند سرویس دهد، اما سرویس نمی‌دهد. یعنی این اتفاق از جنس پالیسی است که استارلینک اعمال کرده است.
او با نگاهی به عملکردم سیستم استارلینک گفت:«فروش سرویس استارلینک، دو جنبه دارد؛ یک جنبه آن‌همان فروختن سرویس است و جنبه دیگر خدمات‌دهی است. زمانی که بخواهید استارلینک بگیرید، در منطقه‌ای از جهان خود را رجیستر می‌کنید، دستگاه استارلینک خود را می‌خرید و عملیات شناسایی شما برای شرکت اسپیس ایکس انجام می‌شود. این شناسایی و خرید در کشوری صورت می‌گیرد که استارلینک به شکل رسمی به آن کشور خدمات می‌دهد.»
اقبال ادامه داد:«بنابراین کشورهایی هستند که با استارلینک مشارکت دارند. این‌ها یک سری کشور هستند و افراد فقط در این کشورها می‌توانند استارلینک بخرند؛ استارلینک در این کشورها شرکت و دفتر دارد، پول محلی آن کشور را قبول می‌کند. یعنی کاربر اروپا با یورو و کاربر آمریکا با دلار آن را می‌خرد، بنابراین حتی قیمت‌های منطقه‌ای باهم فرق دارند و در کنار همه این مسائل که گفته شد، وقتی استارلینک خریداری می‌شود باید در همان منطقه که خریداری شده است فعال شود.»
به گفته او یکی از کاربردهای استارلینک این است که کاربر بتواند اقصی نقاط جهان، حتی مکان‌هایی که دسترسی خیلی سخت است، به‌عنوان‌مثال وسط بیابان و بالای کوه هم از آن استفاده کند و استارلینک برای این کاربرد، خدمات رومینگ می‌فروشد.
اقبال بابیان اینکه در کل استارلینک یک سیستم ترکیبی پیچیده است، گفت:« یکی از مدل‌های ارتباط آن، مدل رابطه‌ای است که ماهواره‌های استارلینک در فضا از طریق لیزر با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند که چیز نسبتاً جدیدی است و نسخه‌های اولیه استارلینک این قابلیت را نداشتند، مدل دیگر هم این است که استارلینک ارتباط ماهواره‌ای خود را با شما برقرار می‌کند و این ارتباط را با یک ایستگاه زمینی در کشور شما برقرار می‌کند. اگر شما استارلینک را در کشور دیگری خریده باشید طبیعتاً ارتباط شما با ایستگاه زمینی آن کشور برقرار می‌شود و این یک‌جور رومینگ همانند رومینگ تلفن همراه به‌حساب می‌آید.»
او افزود:«درنتیجه شما باید بسته رومینگ را بر روی استارلینک خود فعال کنید. اکنون خدمات لیزری استارلینک هم فعال‌شده و این موضوع دیگری است. شما به‌صورت کلی اگر استارلینک را از منطقه‌ای که در آن،این سرویس را فعال کردید خارج کنید و جای دیگری از آن استفاده کنید، باید این اتفاق را به نحوی به استارلینک اعلام کنید. استارلینک با آن قواعدی که دارد، یا از طریق زمینی یا با ارتباط لیزری در فضا این ارتباط را برای شما برقرار می‌کند.»
این کارشناس شبکه گفت:«درواقع می‌خواهم بگویم که شما یک بحث برای خرید و فعال‌سازی استارلینک دارید و یک بحث دیگر برای استفاده استارلینک خارج از منطقه‌ای که آن را خریده‌اید دارید. طبیعتاً استارلینک درجایی مثل ایران یا چین فروش ندارد. شما اگر به‌عنوان یک فرد ایرانی یا چینی بخواهید استارلینک بخرید باید به کشور ثالثی بروید و آن را بخرید، یا باید در آن کشور ثالث هویت داشته باشید، خرید عادی انجام دهید و یا از مشخصات فرد دیگری استفاده کنید. استارلینک‌هایی که به ایران می‌آیند هم معمولاً از این طریق است و لیست قیمت آن در کشورهای مختلف بررسی می‌شود تا ببینند کدام کشور ارزان‌تر است تا درنهایت با مشخصاتی که با آن کشور تطبیق داده می‌شود فعال‌سازی شده و در ایران استفاده شود.»
آرین اقبال بابیان اینکه برقراری استارلینک در ایران یک استثنا است، گفت:«در مورد ایران ماجرایی وجود دارد که گویا استارلینک باوجوداینکه با رگلاتوری محلی هماهنگ نکرده است، کار می‌کند. این موضع رسمی اسپیس ایکس نیست و یک استثنا است، به این معنا که اسپیس ایکس تصمیم گرفته است که استارلینک را صرف‌نظر از همکاری با دولت ایران فعال کند و اجازه دهد مردم از آن رومینگ استفاده کنند، حال یا از ایستگاه‌های زمینی اطراف ایران استفاده می‌کند و یا از همان ارتباط لیزری فضا استفاده می‌کند.»
در مورد چین این استثنا وجود ندارد، به این خاطر که چین یک قدرت بین‌المللی اقتصادی است و این اصل نیز شناخته‌شده است، ارتباطات مالی سنگینی نیز با آمریکا دارد و طبیعتاً می‌تواند مذاکره کند و چیزی که می‌خواهد را به دست آورد.
او تأکید کرد:« در چین فروش استارلینک امکان‌پذیر نیست و دولت چین تائید نکرده است، از طرفی استارلینک هم سرویس نمی‌دهد. اتفاقی که می‌افتد این است که وقتی ماهواره استارلینک از بالای چین عبور می‌کند، با تصمیم و پالیسی، صرفاً سرویس نمی‌دهد نه اینکه ماهواره را خاموش کند، کار می‌کند و فقط به دستگاه‌هایی که در چین باشند سرویس نمی‌دهد.»
او در رابطه با ایده اصلی عدم فعالیت استارلینک در چین گفت:« ایده کلی اسپیس ایکس این است که در چین نمی‌توانند استارلینک بخرند، پس استارلینک منطقه چین نداریم. اگر از هرجای دنیا حرکت کنید و وارد چین شوید، دستگاه شما در چین سرویس نمی‌دهد و باید از خود پروایدرهای چینی برای این کار استفاده کنید. چین هم خودش منظومه خود را می‌فرستد و طبق معمول که می‌خواهد همه‌چیز را برای خود، ملی کند و متعلق به حذب خود کند، این فرآیند را نمی‌خواهد با استارلینک پیش ببرد.»
اقبال با اشاره به علاقه‌ی اسپیس ایکس برای خدمات‌دهی به چین گفت:«من به یاد دارم ایلان ماسک گفته بود با چین در حال مذاکره است، اما دیگر آپدیتی از آن ندیدم، این یعنی خود اسپیس ایکس هم دوست دارد که به چین سرویس دهد، به‌هرحال چین بازاری قوی است، با آن وارد مذاکره هم شده است اما احتمالاً به نتیجه نرسیده است. بنابراین ماجرا این نیست که استارلینک بالای چین رفته باشد و در حال سرویس‌دهی باشد و چین یک اقدام خصمانه از جنس تهدید یا پارازیت از این قبیل کرده باشد؛ فقط استارلینک به چین گفته است آیا ما اجازه داریم در کشور شما سرویس‌دهی کنیم؟ چین هم گفته است نه اجازه ندارید، استارلینک هم قبول کرده و با خود گفته است که وارد مذاکره می‌شویم، بنابراین ماجرا بسیار ساده است.»
کاربران ایرانی و پول بادآورده برای استارلینک
به گفته این کارشناس، در مورد ایران این ماجرا بسیار متفاوت است به این خاطر که اولاً ایران تحریم است، ثانیاً در مخاصمه مستقیم با این شرکت‌ها و دولت‌ها است، درنتیجه هیچ رابطه اقتصادی مؤثری در جهان ندارد. او دراین‌باره گفت:« برای اسپیس ایکس ایران یک بازار به‌حساب نمی‌آید و فقط منطقه‌ای حساب می‌شود که اگر سرویسی بالای آن داده شود یا به‌واسطه‌ی تصمیم دولت آمریکا است و یا کاری غیرقانونی است که تبعاتی برای اسپیس ایکس هم ندارد؛ یعنی ایران نمی‌تواند در این زمینه اقدامی انجام دهد.»
او افزود:« اگر تعداد آن‌طور باشد که فوربز گزارش داده بود و بیست هزار استارلینک در منطقه ایران در حال فعالیت باشند؛ این عدد را ضرب‌در هزینه فعال‌سازی اولیه، خرید دستگاه و هزینه شارژ ماهیانه آن کنیم، عدد خوبی می‌شود که نیازی نیست بابت غیرقانونی بودن آن به دولت ما پاسخی دهد؛ لذا می‌تواند پول بادآورده عالی برای این شرکت باشد.»
آرین اقبال کارشناس شبکه در آخر گفت:«سیاست اسپیس ایکس همیشه این بوده است که طبق قوانین تنظیم مقررات رادیویی هر کشور عمل کند، این اقدام یک نیاز است و دلیل فنی دارد؛ به این خاطر که فرکانس‌ها نباید تداخل پیدا کنند، باید برنامه‌ریزی کانال فرکانسی انجام شود و خیلی مسائل وجود دارد که وقتی یک سرویس رادیویی ارائه می‌شود، باید در نظر گرفته شود. بنابراین طبق سیاست‌هایش باید همیشه و در همه کشورهای دنیا طبق قوانین و مقررات کشور موردنظر عمل کند، مجوز بگیرد، شرکت ثبت کند، قیمت محلی تعیین کند و فروش قانونی داشته باشد؛ ایران این وسط یک استثنا است.»
۵۸۳۲۳
تینا مزدکی_احتمالاً شما هم شنیده‌اید که فیروزآبادی، دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی در گفت‌وگویی می‌گوید:« استارلینک هنگام عبور از آسمان چین، تمام ماهواره‌های خود را خاموش می‌کند و پس از عبور از خاک چین دوباره آن‌ها را روشن می‌کند.» به گفته او این اقدام به دلیل وزن و قدرت چین در نظام جهانی است و نشان‌دهنده نیاز به تقویت موقعیت خود در برابر این کشور است و به نظر می‌رسد که چینی‌ها با مذاکره به این نتیجه نرسیده‌اند، بلکه به دلیل قدرت خود توانسته‌اند این کار را انجام دهند.
خاموش شدن ماهواره‌های استارلینک، آن‌هم زمانی که سراسر جو کره زمین را فراگرفته‌اند، گزاره عجیبی به نظر می‌رسد. روزی نیست که از ایلان ماسک و اقدامات و توافق‌هایش حرفی نشنویم و اکنون دیگر کمتر کشوری وجود دارد که از اینترنت ماهواره‌های استارلینک اسپیس ایکس استفاده نکند.
حتی در کشور خودمان هم باوجود ممنوعیت‌ها، طبق آخرین گزارش انجمن الکترونیک روند استفاده از اینترنت استارلینک در یک سال گذشته در ایران افزایش ۲۰ برابری داشته است و ۳۰ هزار نفر در ایران از این اینترنت استفاده می‌کنند. در این شرایط جهانی، اینکه «آیا چین واقعاً کاری کرده است که استارلینک ماهواره‌های خود را هنگام عبور از این کشور خاموش کند؟» و اینکه «آیا چنین امکانی ازنظر وجود دارد؟»، سؤالی بود که برای پاسخ به آن با آرین اقبال، کارشناس شبکه در خبرآنلاین به گفت‌وگو پرداختم.
این کارشناس شبکه در ابتدا گفت:«حرف آقای فیروزآبادی که می‌گویند استارلینک در چین سرویس نمی‌دهد به‌طورکلی درست است؛ اما اینکه می‌گویند استارلینک ماهواره‌ها را خاموش می‌کند و چین از طریق مذاکره به این دست پیدا نکرده و از روش‌های دیگر به این دستاوردها رسیده است، حرف دقیقی نیست.»
استارلینک ماهواره‌ها را خاموش نمی‌کند، از بالای چین هم عبور می‌کند و روشن است، عملیاتی است و می‌تواند سرویس دهد، اما سرویس نمی‌دهد. یعنی این اتفاق از جنس پالیسی است که استارلینک اعمال کرده است.
او با نگاهی به عملکردم سیستم استارلینک گفت:«فروش سرویس استارلینک، دو جنبه دارد؛ یک جنبه آن‌همان فروختن سرویس است و جنبه دیگر خدمات‌دهی است. زمانی که بخواهید استارلینک بگیرید، در منطقه‌ای از جهان خود را رجیستر می‌کنید، دستگاه استارلینک خود را می‌خرید و عملیات شناسایی شما برای شرکت اسپیس ایکس انجام می‌شود. این شناسایی و خرید در کشوری صورت می‌گیرد که استارلینک به شکل رسمی به آن کشور خدمات می‌دهد.»
اقبال ادامه داد:«بنابراین کشورهایی هستند که با استارلینک مشارکت دارند. این‌ها یک سری کشور هستند و افراد فقط در این کشورها می‌توانند استارلینک بخرند؛ استارلینک در این کشورها شرکت و دفتر دارد، پول محلی آن کشور را قبول می‌کند. یعنی کاربر اروپا با یورو و کاربر آمریکا با دلار آن را می‌خرد، بنابراین حتی قیمت‌های منطقه‌ای باهم فرق دارند و در کنار همه این مسائل که گفته شد، وقتی استارلینک خریداری می‌شود باید در همان منطقه که خریداری شده است فعال شود.»
به گفته او یکی از کاربردهای استارلینک این است که کاربر بتواند اقصی نقاط جهان، حتی مکان‌هایی که دسترسی خیلی سخت است، به‌عنوان‌مثال وسط بیابان و بالای کوه هم از آن استفاده کند و استارلینک برای این کاربرد، خدمات رومینگ می‌فروشد.
اقبال بابیان اینکه در کل استارلینک یک سیستم ترکیبی پیچیده است، گفت:« یکی از مدل‌های ارتباط آن، مدل رابطه‌ای است که ماهواره‌های استارلینک در فضا از طریق لیزر با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند که چیز نسبتاً جدیدی است و نسخه‌های اولیه استارلینک این قابلیت را نداشتند، مدل دیگر هم این است که استارلینک ارتباط ماهواره‌ای خود را با شما برقرار می‌کند و این ارتباط را با یک ایستگاه زمینی در کشور شما برقرار می‌کند. اگر شما استارلینک را در کشور دیگری خریده باشید طبیعتاً ارتباط شما با ایستگاه زمینی آن کشور برقرار می‌شود و این یک‌جور رومینگ همانند رومینگ تلفن همراه به‌حساب می‌آید.»
او افزود:«درنتیجه شما باید بسته رومینگ را بر روی استارلینک خود فعال کنید. اکنون خدمات لیزری استارلینک هم فعال‌شده و این موضوع دیگری است. شما به‌صورت کلی اگر استارلینک را از منطقه‌ای که در آن،این سرویس را فعال کردید خارج کنید و جای دیگری از آن استفاده کنید، باید این اتفاق را به نحوی به استارلینک اعلام کنید. استارلینک با آن قواعدی که دارد، یا از طریق زمینی یا با ارتباط لیزری در فضا این ارتباط را برای شما برقرار می‌کند.»
این کارشناس شبکه گفت:«درواقع می‌خواهم بگویم که شما یک بحث برای خرید و فعال‌سازی استارلینک دارید و یک بحث دیگر برای استفاده استارلینک خارج از منطقه‌ای که آن را خریده‌اید دارید. طبیعتاً استارلینک درجایی مثل ایران یا چین فروش ندارد. شما اگر به‌عنوان یک فرد ایرانی یا چینی بخواهید استارلینک بخرید باید به کشور ثالثی بروید و آن را بخرید، یا باید در آن کشور ثالث هویت داشته باشید، خرید عادی انجام دهید و یا از مشخصات فرد دیگری استفاده کنید. استارلینک‌هایی که به ایران می‌آیند هم معمولاً از این طریق است و لیست قیمت آن در کشورهای مختلف بررسی می‌شود تا ببینند کدام کشور ارزان‌تر است تا درنهایت با مشخصاتی که با آن کشور تطبیق داده می‌شود فعال‌سازی شده و در ایران استفاده شود.»
آرین اقبال بابیان اینکه برقراری استارلینک در ایران یک استثنا است، گفت:«در مورد ایران ماجرایی وجود دارد که گویا استارلینک باوجوداینکه با رگلاتوری محلی هماهنگ نکرده است، کار می‌کند. این موضع رسمی اسپیس ایکس نیست و یک استثنا است، به این معنا که اسپیس ایکس تصمیم گرفته است که استارلینک را صرف‌نظر از همکاری با دولت ایران فعال کند و اجازه دهد مردم از آن رومینگ استفاده کنند، حال یا از ایستگاه‌های زمینی اطراف ایران استفاده می‌کند و یا از همان ارتباط لیزری فضا استفاده می‌کند.»
در مورد چین این استثنا وجود ندارد، به این خاطر که چین یک قدرت بین‌المللی اقتصادی است و این اصل نیز شناخته‌شده است، ارتباطات مالی سنگینی نیز با آمریکا دارد و طبیعتاً می‌تواند مذاکره کند و چیزی که می‌خواهد را به دست آورد.
او تأکید کرد:« در چین فروش استارلینک امکان‌پذیر نیست و دولت چین تائید نکرده است، از طرفی استارلینک هم سرویس نمی‌دهد. اتفاقی که می‌افتد این است که وقتی ماهواره استارلینک از بالای چین عبور می‌کند، با تصمیم و پالیسی، صرفاً سرویس نمی‌دهد نه اینکه ماهواره را خاموش کند، کار می‌کند و فقط به دستگاه‌هایی که در چین باشند سرویس نمی‌دهد.»
او در رابطه با ایده اصلی عدم فعالیت استارلینک در چین گفت:« ایده کلی اسپیس ایکس این است که در چین نمی‌توانند استارلینک بخرند، پس استارلینک منطقه چین نداریم. اگر از هرجای دنیا حرکت کنید و وارد چین شوید، دستگاه شما در چین سرویس نمی‌دهد و باید از خود پروایدرهای چینی برای این کار استفاده کنید. چین هم خودش منظومه خود را می‌فرستد و طبق معمول که می‌خواهد همه‌چیز را برای خود، ملی کند و متعلق به حذب خود کند، این فرآیند را نمی‌خواهد با استارلینک پیش ببرد.»
اقبال با اشاره به علاقه‌ی اسپیس ایکس برای خدمات‌دهی به چین گفت:«من به یاد دارم ایلان ماسک گفته بود با چین در حال مذاکره است، اما دیگر آپدیتی از آن ندیدم، این یعنی خود اسپیس ایکس هم دوست دارد که به چین سرویس دهد، به‌هرحال چین بازاری قوی است، با آن وارد مذاکره هم شده است اما احتمالاً به نتیجه نرسیده است. بنابراین ماجرا این نیست که استارلینک بالای چین رفته باشد و در حال سرویس‌دهی باشد و چین یک اقدام خصمانه از جنس تهدید یا پارازیت از این قبیل کرده باشد؛ فقط استارلینک به چین گفته است آیا ما اجازه داریم در کشور شما سرویس‌دهی کنیم؟ چین هم گفته است نه اجازه ندارید، استارلینک هم قبول کرده و با خود گفته است که وارد مذاکره می‌شویم، بنابراین ماجرا بسیار ساده است.»
کاربران ایرانی و پول بادآورده برای استارلینک
به گفته این کارشناس، در مورد ایران این ماجرا بسیار متفاوت است به این خاطر که اولاً ایران تحریم است، ثانیاً در مخاصمه مستقیم با این شرکت‌ها و دولت‌ها است، درنتیجه هیچ رابطه اقتصادی مؤثری در جهان ندارد. او دراین‌باره گفت:« برای اسپیس ایکس ایران یک بازار به‌حساب نمی‌آید و فقط منطقه‌ای حساب می‌شود که اگر سرویسی بالای آن داده شود یا به‌واسطه‌ی تصمیم دولت آمریکا است و یا کاری غیرقانونی است که تبعاتی برای اسپیس ایکس هم ندارد؛ یعنی ایران نمی‌تواند در این زمینه اقدامی انجام دهد.»
او افزود:« اگر تعداد آن‌طور باشد که فوربز گزارش داده بود و بیست هزار استارلینک در منطقه ایران در حال فعالیت باشند؛ این عدد را ضرب‌در هزینه فعال‌سازی اولیه، خرید دستگاه و هزینه شارژ ماهیانه آن کنیم، عدد خوبی می‌شود که نیازی نیست بابت غیرقانونی بودن آن به دولت ما پاسخی دهد؛ لذا می‌تواند پول بادآورده عالی برای این شرکت باشد.»
آرین اقبال کارشناس شبکه در آخر گفت:«سیاست اسپیس ایکس همیشه این بوده است که طبق قوانین تنظیم مقررات رادیویی هر کشور عمل کند، این اقدام یک نیاز است و دلیل فنی دارد؛ به این خاطر که فرکانس‌ها نباید تداخل پیدا کنند، باید برنامه‌ریزی کانال فرکانسی انجام شود و خیلی مسائل وجود دارد که وقتی یک سرویس رادیویی ارائه می‌شود، باید در نظر گرفته شود. بنابراین طبق سیاست‌هایش باید همیشه و در همه کشورهای دنیا طبق قوانین و مقررات کشور موردنظر عمل کند، مجوز بگیرد، شرکت ثبت کند، قیمت محلی تعیین کند و فروش قانونی داشته باشد؛ ایران این وسط یک استثنا است.»
۵۸۳۲۳
تینا مزدکی_احتمالاً شما هم شنیده‌اید که فیروزآبادی، دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی در گفت‌وگویی می‌گوید:« استارلینک هنگام عبور از آسمان چین، تمام ماهواره‌های خود را خاموش می‌کند و پس از عبور از خاک چین دوباره آن‌ها را روشن می‌کند.» به گفته او این اقدام به دلیل وزن و قدرت چین در نظام جهانی است و نشان‌دهنده نیاز به تقویت موقعیت خود در برابر این کشور است و به نظر می‌رسد که چینی‌ها با مذاکره به این نتیجه نرسیده‌اند، بلکه به دلیل قدرت خود توانسته‌اند این کار را انجام دهند.
خاموش شدن ماهواره‌های استارلینک، آن‌هم زمانی که سراسر جو کره زمین را فراگرفته‌اند، گزاره عجیبی به نظر می‌رسد. روزی نیست که از ایلان ماسک و اقدامات و توافق‌هایش حرفی نشنویم و اکنون دیگر کمتر کشوری وجود دارد که از اینترنت ماهواره‌های استارلینک اسپیس ایکس استفاده نکند.
حتی در کشور خودمان هم باوجود ممنوعیت‌ها، طبق آخرین گزارش انجمن الکترونیک روند استفاده از اینترنت استارلینک در یک سال گذشته در ایران افزایش ۲۰ برابری داشته است و ۳۰ هزار نفر در ایران از این اینترنت استفاده می‌کنند. در این شرایط جهانی، اینکه «آیا چین واقعاً کاری کرده است که استارلینک ماهواره‌های خود را هنگام عبور از این کشور خاموش کند؟» و اینکه «آیا چنین امکانی ازنظر وجود دارد؟»، سؤالی بود که برای پاسخ به آن با آرین اقبال، کارشناس شبکه در خبرآنلاین به گفت‌وگو پرداختم.
این کارشناس شبکه در ابتدا گفت:«حرف آقای فیروزآبادی که می‌گویند استارلینک در چین سرویس نمی‌دهد به‌طورکلی درست است؛ اما اینکه می‌گویند استارلینک ماهواره‌ها را خاموش می‌کند و چین از طریق مذاکره به این دست پیدا نکرده و از روش‌های دیگر به این دستاوردها رسیده است، حرف دقیقی نیست.»
استارلینک ماهواره‌ها را خاموش نمی‌کند، از بالای چین هم عبور می‌کند و روشن است، عملیاتی است و می‌تواند سرویس دهد، اما سرویس نمی‌دهد. یعنی این اتفاق از جنس پالیسی است که استارلینک اعمال کرده است.
او با نگاهی به عملکردم سیستم استارلینک گفت:«فروش سرویس استارلینک، دو جنبه دارد؛ یک جنبه آن‌همان فروختن سرویس است و جنبه دیگر خدمات‌دهی است. زمانی که بخواهید استارلینک بگیرید، در منطقه‌ای از جهان خود را رجیستر می‌کنید، دستگاه استارلینک خود را می‌خرید و عملیات شناسایی شما برای شرکت اسپیس ایکس انجام می‌شود. این شناسایی و خرید در کشوری صورت می‌گیرد که استارلینک به شکل رسمی به آن کشور خدمات می‌دهد.»
اقبال ادامه داد:«بنابراین کشورهایی هستند که با استارلینک مشارکت دارند. این‌ها یک سری کشور هستند و افراد فقط در این کشورها می‌توانند استارلینک بخرند؛ استارلینک در این کشورها شرکت و دفتر دارد، پول محلی آن کشور را قبول می‌کند. یعنی کاربر اروپا با یورو و کاربر آمریکا با دلار آن را می‌خرد، بنابراین حتی قیمت‌های منطقه‌ای باهم فرق دارند و در کنار همه این مسائل که گفته شد، وقتی استارلینک خریداری می‌شود باید در همان منطقه که خریداری شده است فعال شود.»
به گفته او یکی از کاربردهای استارلینک این است که کاربر بتواند اقصی نقاط جهان، حتی مکان‌هایی که دسترسی خیلی سخت است، به‌عنوان‌مثال وسط بیابان و بالای کوه هم از آن استفاده کند و استارلینک برای این کاربرد، خدمات رومینگ می‌فروشد.
اقبال بابیان اینکه در کل استارلینک یک سیستم ترکیبی پیچیده است، گفت:« یکی از مدل‌های ارتباط آن، مدل رابطه‌ای است که ماهواره‌های استارلینک در فضا از طریق لیزر با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند که چیز نسبتاً جدیدی است و نسخه‌های اولیه استارلینک این قابلیت را نداشتند، مدل دیگر هم این است که استارلینک ارتباط ماهواره‌ای خود را با شما برقرار می‌کند و این ارتباط را با یک ایستگاه زمینی در کشور شما برقرار می‌کند. اگر شما استارلینک را در کشور دیگری خریده باشید طبیعتاً ارتباط شما با ایستگاه زمینی آن کشور برقرار می‌شود و این یک‌جور رومینگ همانند رومینگ تلفن همراه به‌حساب می‌آید.»
او افزود:«درنتیجه شما باید بسته رومینگ را بر روی استارلینک خود فعال کنید. اکنون خدمات لیزری استارلینک هم فعال‌شده و این موضوع دیگری است. شما به‌صورت کلی اگر استارلینک را از منطقه‌ای که در آن،این سرویس را فعال کردید خارج کنید و جای دیگری از آن استفاده کنید، باید این اتفاق را به نحوی به استارلینک اعلام کنید. استارلینک با آن قواعدی که دارد، یا از طریق زمینی یا با ارتباط لیزری در فضا این ارتباط را برای شما برقرار می‌کند.»
این کارشناس شبکه گفت:«درواقع می‌خواهم بگویم که شما یک بحث برای خرید و فعال‌سازی استارلینک دارید و یک بحث دیگر برای استفاده استارلینک خارج از منطقه‌ای که آن را خریده‌اید دارید. طبیعتاً استارلینک درجایی مثل ایران یا چین فروش ندارد. شما اگر به‌عنوان یک فرد ایرانی یا چینی بخواهید استارلینک بخرید باید به کشور ثالثی بروید و آن را بخرید، یا باید در آن کشور ثالث هویت داشته باشید، خرید عادی انجام دهید و یا از مشخصات فرد دیگری استفاده کنید. استارلینک‌هایی که به ایران می‌آیند هم معمولاً از این طریق است و لیست قیمت آن در کشورهای مختلف بررسی می‌شود تا ببینند کدام کشور ارزان‌تر است تا درنهایت با مشخصاتی که با آن کشور تطبیق داده می‌شود فعال‌سازی شده و در ایران استفاده شود.»
آرین اقبال بابیان اینکه برقراری استارلینک در ایران یک استثنا است، گفت:«در مورد ایران ماجرایی وجود دارد که گویا استارلینک باوجوداینکه با رگلاتوری محلی هماهنگ نکرده است، کار می‌کند. این موضع رسمی اسپیس ایکس نیست و یک استثنا است، به این معنا که اسپیس ایکس تصمیم گرفته است که استارلینک را صرف‌نظر از همکاری با دولت ایران فعال کند و اجازه دهد مردم از آن رومینگ استفاده کنند، حال یا از ایستگاه‌های زمینی اطراف ایران استفاده می‌کند و یا از همان ارتباط لیزری فضا استفاده می‌کند.»
در مورد چین این استثنا وجود ندارد، به این خاطر که چین یک قدرت بین‌المللی اقتصادی است و این اصل نیز شناخته‌شده است، ارتباطات مالی سنگینی نیز با آمریکا دارد و طبیعتاً می‌تواند مذاکره کند و چیزی که می‌خواهد را به دست آورد.
او تأکید کرد:« در چین فروش استارلینک امکان‌پذیر نیست و دولت چین تائید نکرده است، از طرفی استارلینک هم سرویس نمی‌دهد. اتفاقی که می‌افتد این است که وقتی ماهواره استارلینک از بالای چین عبور می‌کند، با تصمیم و پالیسی، صرفاً سرویس نمی‌دهد نه اینکه ماهواره را خاموش کند، کار می‌کند و فقط به دستگاه‌هایی که در چین باشند سرویس نمی‌دهد.»
او در رابطه با ایده اصلی عدم فعالیت استارلینک در چین گفت:« ایده کلی اسپیس ایکس این است که در چین نمی‌توانند استارلینک بخرند، پس استارلینک منطقه چین نداریم. اگر از هرجای دنیا حرکت کنید و وارد چین شوید، دستگاه شما در چین سرویس نمی‌دهد و باید از خود پروایدرهای چینی برای این کار استفاده کنید. چین هم خودش منظومه خود را می‌فرستد و طبق معمول که می‌خواهد همه‌چیز را برای خود، ملی کند و متعلق به حذب خود کند، این فرآیند را نمی‌خواهد با استارلینک پیش ببرد.»
اقبال با اشاره به علاقه‌ی اسپیس ایکس برای خدمات‌دهی به چین گفت:«من به یاد دارم ایلان ماسک گفته بود با چین در حال مذاکره است، اما دیگر آپدیتی از آن ندیدم، این یعنی خود اسپیس ایکس هم دوست دارد که به چین سرویس دهد، به‌هرحال چین بازاری قوی است، با آن وارد مذاکره هم شده است اما احتمالاً به نتیجه نرسیده است. بنابراین ماجرا این نیست که استارلینک بالای چین رفته باشد و در حال سرویس‌دهی باشد و چین یک اقدام خصمانه از جنس تهدید یا پارازیت از این قبیل کرده باشد؛ فقط استارلینک به چین گفته است آیا ما اجازه داریم در کشور شما سرویس‌دهی کنیم؟ چین هم گفته است نه اجازه ندارید، استارلینک هم قبول کرده و با خود گفته است که وارد مذاکره می‌شویم، بنابراین ماجرا بسیار ساده است.»
کاربران ایرانی و پول بادآورده برای استارلینک
به گفته این کارشناس، در مورد ایران این ماجرا بسیار متفاوت است به این خاطر که اولاً ایران تحریم است، ثانیاً در مخاصمه مستقیم با این شرکت‌ها و دولت‌ها است، درنتیجه هیچ رابطه اقتصادی مؤثری در جهان ندارد. او دراین‌باره گفت:« برای اسپیس ایکس ایران یک بازار به‌حساب نمی‌آید و فقط منطقه‌ای حساب می‌شود که اگر سرویسی بالای آن داده شود یا به‌واسطه‌ی تصمیم دولت آمریکا است و یا کاری غیرقانونی است که تبعاتی برای اسپیس ایکس هم ندارد؛ یعنی ایران نمی‌تواند در این زمینه اقدامی انجام دهد.»
او افزود:« اگر تعداد آن‌طور باشد که فوربز گزارش داده بود و بیست هزار استارلینک در منطقه ایران در حال فعالیت باشند؛ این عدد را ضرب‌در هزینه فعال‌سازی اولیه، خرید دستگاه و هزینه شارژ ماهیانه آن کنیم، عدد خوبی می‌شود که نیازی نیست بابت غیرقانونی بودن آن به دولت ما پاسخی دهد؛ لذا می‌تواند پول بادآورده عالی برای این شرکت باشد.»
آرین اقبال کارشناس شبکه در آخر گفت:«سیاست اسپیس ایکس همیشه این بوده است که طبق قوانین تنظیم مقررات رادیویی هر کشور عمل کند، این اقدام یک نیاز است و دلیل فنی دارد؛ به این خاطر که فرکانس‌ها نباید تداخل پیدا کنند، باید برنامه‌ریزی کانال فرکانسی انجام شود و خیلی مسائل وجود دارد که وقتی یک سرویس رادیویی ارائه می‌شود، باید در نظر گرفته شود. بنابراین طبق سیاست‌هایش باید همیشه و در همه کشورهای دنیا طبق قوانین و مقررات کشور موردنظر عمل کند، مجوز بگیرد، شرکت ثبت کند، قیمت محلی تعیین کند و فروش قانونی داشته باشد؛ ایران این وسط یک استثنا است.»
۵۸۳۲۳
