در حالی که نظام مالیاتی ایران با چالش‌هایی مانند فرار مالیاتی و فرآیندهای پیچیده دست‌وپنجه نرم می‌کند، هوشمندسازی به‌عنوان راهکاری انقلابی مطرح شده است. آیا فناوری می‌تواند عدالت مالیاتی را برقرار کند، درآمدهای دولت را افزایش دهد و اعتماد عمومی را جلب کند؟ در این گزارش به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
شفافیت بیشتر با سیستمی‌سازی؛ راهکار کاهش فرار مالیاتی
نظام مالیاتی ایران سال‌هاست با معضل فرار مالیاتی مواجه است. به گفته کارشناسان، ضعف قوانین و نبود شفافیت، بستر سوءاستفاده برخی افراد را فراهم کرده است. سیستمی‌سازی فرآیندهای مالیاتی می‌تواند با افزایش شفافیت، این مشکل را تا حد زیادی برطرف کند. تجربه کشورهای پیشرو نشان می‌دهد که استفاده از سیستم‌های الکترونیکی، فرار مالیاتی را تا ۲۰ درصد کاهش داده و هزینه‌های اداری را ۱۵ درصد کم کرده است.
سرعت و دقت در حسابرسی؛ مزیت فناوری‌های نوین
حسابرسی سنتی، زمان‌بر و مستعد خطای انسانی است. اما با بهره‌گیری از نرم‌افزارهای هوشمند، سرعت و دقت حسابرسی به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد. این سیستم‌ها نه‌تنها خطاها را به حداقل می‌رسانند، بلکه زمان موردنیاز برای حسابرسی را نیز به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهند، که به گفته کارشناسان، گامی بزرگ در بهبود کارایی نظام مالیاتی است.
اعتماد عمومی؛ دستاورد بزرگ هوشمندسازی
بیش از ۷۰ درصد حسابرسی اظهارنامه‌های اشخاص حقوقی در سال‌های اخیر به‌صورت سیستمی انجام شده است. این روند نه‌تنها اعتماد مودیان به نظام مالیاتی را افزایش داده، بلکه تمایل عمومی به پرداخت مالیات را نیز تقویت کرده است. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که شفافیت و عدالت در نظام مالیاتی، رضایت عمومی را به دنبال دارد.
کشف مودیان جدید؛ افزایش درآمدهای دولت
هوشمندسازی نظام مالیاتی، امکان شناسایی مودیان جدید را فراهم می‌کند. این امر می‌تواند درآمدهای مالیاتی دولت را بین ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش دهد. با سیستمی شدن فرآیندها، سازمان امور مالیاتی می‌تواند منابع انسانی خود را به‌جای کارهای تکراری، صرف شناسایی و رصد مودیان جدید کند.
عدالت مالیاتی؛ هدف اصلی هوشمندسازی
یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای هوشمندسازی، برقراری عدالت مالیاتی است. در سیستم‌های سنتی، برخی با استفاده از روابط، مالیات کمتری پرداخت می‌کردند. اما سیستم‌های هوشمند با حذف دخالت‌های انسانی، امکان چنین سوءاستفاده‌هایی را از بین می‌برند. این امر به کاهش نابرابری درآمدی و افزایش رفاه اجتماعی کمک می‌کند.
حمایت از تولید؛ اولویت نظام مالیاتی هوشمند
فرار مالیاتی عمدتاً توسط فعالان غیرمولد و واسطه‌ای انجام می‌شود. هوشمندسازی این امکان را فراهم می‌کند که تمرکز مالیات‌ستانی بر این بخش‌ها باشد و در مقابل، با کاهش مالیات بر بخش‌های مولد، انگیزه تولید، اشتغال و صادرات افزایش یابد.
بسترهای الکترونیک؛ خدماتی بهتر برای شهروندان
تجربه جهانی نشان می‌دهد که بسترهای الکترونیک، کیفیت خدمات دولتی را بهبود می‌بخشند. ایران با رتبه ۸۶ در توسعه دولت الکترونیک، پتانسیل بالایی برای بهره‌برداری از این بسترها دارد. خدمات الکترونیکی نه‌تنها رضایت شهروندان را افزایش می‌دهند، بلکه کارایی دولت را نیز تقویت می‌کنند.
هوشمندسازی؛ ضرورتی برای آینده ایران
هوشمندسازی نظام مالیاتی دیگر یک گزینه نیست، بلکه یک ضرورت است. با استفاده از فناوری‌های نوین، می‌توان درآمدهای دولت را افزایش داد، عدالت مالیاتی را برقرار کرد و زمینه را برای رونق تولید ملی فراهم نمود. نظر کارشناسان نیز بر این است که آینده اقتصاد ایران در گرو تحول دیجیتال نظام مالیاتی است.
