در روزهای اخیر، فشارهای افکار عمومی و مطالبات مردمی باعث شد که رئیس‌جمهور با صدور دستوری فوری به وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، خواستار تسریع در اجرای مرحله سوم طرح یارانه معیشتی کالابرگ الکترونیکی شود.
بر اساس اعلام احمد میدری، معاون وزیر تعاون، به دنبال دستور صریح مسعود پزشکیان، سازمان برنامه‌وبودجه مأمور بررسی منابع مالی لازم برای اجرای این مرحله شده است. هدف از این بررسی، تأمین منابع مالی کافی برای گسترش دامنه پوشش طرح و تضمین پرداخت‌های مستمر به تعداد بیشتری از خانوارهای کم‌درآمد است.
به گفته میدری، منابعی که برای دو مرحله قبلی طرح کالابرگ در نظر گرفته شده بود، حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان بوده که همچنان در دسترس است. این موضوع در جلسه اخیر دولت مطرح شد و تصمیم بر این شد که این منابع برای حمایت از سه دهک اول درآمدی کافی است. با این حال، رئیس‌جمهور تأکید کرده که منابع بیشتری برای این طرح بررسی شود تا نه‌تنها پوشش طرح به دهک‌های بیشتری گسترش یابد، بلکه پرداخت‌ها نیز به‌صورت مستمر و پایدار ادامه پیدا کند.
وضعیت دهک‌های چهارم تا هفتم
یکی از پرسش‌های اصلی که اکنون مطرح است، وضعیت خانوارهای دهک‌های چهارم تا هفتم است. طرح کالابرگ الکترونیکی که از بهمن ۱۴۰۲ با هدف حمایت از دهک‌های اول تا هفتم درآمدی آغاز شد، در دو مرحله تا فروردین ۱۴۰۳ اعتبار خرید ۱۱ قلم کالای اساسی را برای این دهک‌ها تأمین کرد. فاز جدید این طرح نیز از اسفند ۱۴۰۳ کلید خورد و دو مرحله آن تا کنون اجرا شده است. اعتبار این مراحل تا پایان خرداد ۱۴۰۴ قابل استفاده است. با این حال، تصمیم اخیر دولت مبنی بر تخصیص منابع صرفاً به سه دهک اول، ابهاماتی درباره ادامه حمایت از دهک‌های چهارم تا هفتم ایجاد کرده است.
نمایندگان مجلس بارها تأکید کرده‌اند که یارانه کالابرگ باید به تمام دهک‌های اول تا هفتم اختصاص یابد و دولت موظف است منابع لازم برای اجرای کامل این طرح را تأمین کند. با این وجود، عدم واریز اعتبار کالابرگ برای مرحله سوم در اردیبهشت ۱۴۰۴، نگرانی‌هایی را در میان خانوارهای این دهک‌ها به وجود آورده است. مرجان دبیری، سخنگوی طرح کالابرگ، در این باره اعلام کرد که تاکنون هیچ اعتباری برای مرحله سوم واریز نشده، اما هرگونه تصمیم جدید در این زمینه از طریق رسانه‌های ملی و روابط عمومی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اطلاع‌رسانی خواهد شد.
اهمیت و تأثیر طرح کالابرگ
طرح کالابرگ الکترونیکی با هدف بهبود معیشت خانوارهای کم‌درآمد و افزایش قدرت خرید آنها برای تأمین کالاهای اساسی طراحی شده است. کارشناسان معتقدند این طرح تأثیر مثبتی بر وضعیت معیشتی خانوارهای کم‌درآمد داشته و توانسته بخشی از فشارهای اقتصادی ناشی از تورم و افزایش قیمت‌ها را کاهش دهد. با این حال، موفقیت این طرح به تداوم اجرای آن و تأمین منابع مالی پایدار وابسته است.
در حالی که برخی مسئولان بر ادامه اجرای این طرح تأکید دارند، تأخیر در واریز مرحله سوم و محدود شدن منابع به سه دهک اول، نگرانی‌هایی را درباره تبعیض در تخصیص یارانه‌ها و نادیده گرفتن حقوق دهک‌های چهارم تا هفتم ایجاد کرده است. این موضوع می‌تواند اعتماد عمومی به سیاست‌های حمایتی دولت را تحت تأثیر قرار دهد.
چالش‌ها و انتظارات
یکی از چالش‌های اصلی پیش روی این طرح، تأمین منابع مالی کافی برای پوشش تمامی دهک‌های هدف است. در حالی که منابع ۱۲ هزار میلیارد تومانی برای دو مرحله قبلی در نظر گرفته شده بود، تخصیص منابع برای دهک‌های بیشتر نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف از جمله سازمان برنامه‌وبودجه و وزارت تعاون است.
از سوی دیگر، انتظار می‌رود دولت با توجه به تعهدات خود و تأکید نمایندگان مجلس، راهکاری برای حمایت از دهک‌های چهارم تا هفتم ارائه دهد. این دهک‌ها که بخش قابل توجهی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، در شرایط اقتصادی کنونی به حمایت‌های معیشتی نیاز دارند و حذف آنها از طرح کالابرگ می‌تواند تبعات اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای به دنبال داشته باشد.
چشم‌انداز آینده
برای رفع ابهامات موجود و پاسخ به مطالبات عمومی، لازم است دولت هرچه سریع‌تر جزئیات برنامه خود برای مرحله سوم کالابرگ را اعلام کند. اطلاع‌رسانی شفاف درباره زمان واریز اعتبار، گروه‌های مشمول و میزان حمایت‌ها می‌تواند به کاهش نگرانی‌ها و افزایش اعتماد عمومی کمک کند. همچنین، گسترش پوشش طرح به دهک‌های بالاتر و تضمین پرداخت‌های مستمر، می‌تواند اثربخشی این طرح را در حمایت از اقشار آسیب‌پذیر افزایش دهد.
