به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، در سال‌های اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامی بارها و با بیانی صریح، نسبت به جایگاه محوری کارگران در اقتصاد ملی تأکید کرده‌اند. ایشان کارگر را “پایه‌گذار عزت ملی”، “قهرمان تولید”، و “ستون اصلی اقتصاد مقاومتی” دانسته و بر لزوم حمایت جدی، پایدار و عملی از این قشر زحمتکش تأکید کرده‌اند. با این حال، بررسی عملکرد دولت‌ها در سال‌های گذشته نشان می‌دهد که برخی از این منویات یا اجرایی نشده‌اند یا با سیاست‌های متناقض و کم‌عمق به حاشیه رانده شده‌اند.
از نام‌گذاری سال‌ها با محوریت “تولید”، “اقتصاد مقاومتی”، و “دانش‌بنیان”، تا توصیه‌های مکرر به حمایت واقعی از نیروی کار، رهبری معظم انقلاب مسیر روشنی را برای رشد اقتصادی و عدالت اجتماعی ترسیم کرده‌اند.
با این حال، کارگران کشور همچنان با مشکلات عدیده‌ای مانند دستمزدهای غیرکافی و زیر خط فقر,قراردادهای موقت و سفیدامضا,نبود امنیت شغلی,تاخیر در پرداخت حقوق,عدم پوشش بیمه‌ای مناسب و و برخوردار نبودن از حمایت‌های واقعی در برابر تورم و رکود دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ مشکلاتی که نشان‌دهنده فاصله‌ای آشکار میان شعار و عمل در سطح سیاست‌گذاری کلان دولت‌هاست.
به گزارش تسنیم, نگاهی به تأکیدات رهبر انقلاب درباره رسیدگی به مطالبات و مشکلات جامعه کارگری بیان می کند, یک بسته مطالباتی کارگران در سخنرانی اردیبهشت ماه 1401 از سوی رهبری بیان شده است که اگر همت دولت ها و مسئولان برای اجرایی شدن این مطالبات به کارگرفته شده بود, بدون غلو می توان گفت که بخش عظیمی از مشکلات کارگران در حال حاضر وجود نداشت.
ایشان بارها در سخنرانی های خود فرموده اند:یکی از سیاست‌های اصلی استکبار از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، از کار انداختن تولید کشور بود: «از اوّل انقلاب این سیاست استکبار بود، و در این ده پانزده سال اخیر خیلی روشن [شد]؛ سیاستشان از کار انداختن تولید کشور بود؛ سیاست دشمن این بود. این تحریم‌ها و این حرف‌ها همه برای این بود که در کشور، تولید از کار بیفتد؛ تولید که از کار افتاد، کشور تهیدست و محتاج می‌شود، چشمش به‌دست این و آن است. هدف مهم و نهایی فشار اقتصادی، از کار انداختن تولید بود.» 1401/02/19 اما کارگران با ایستادگی در خط مقدم جبهه اقتصادی و تولید کشور و پیشگامی در این عرصه نقش مهم و بی‌بدیلی را در مقابله با توطئه دشمن ایفا کردند: «کارگران ما در صف مقدّم ایستادند و نگذاشتند این اتّفاق بیفتد. اگر شما می‌بینید تولید کشور در یک مواردی در برخی از سال‌ها حتّی بیشتر هم بوده، به معنای این است که کارگران ما در میدان اقتصادی، در صفوف مقدّم، ایستادند.» 1401/02/19 بنابراین، «کارگر، ستون فقرات اقتصاد و ستون فقرات تولید است. البتّه من بارها گفته‌ام که هر بخشی سهمی دارد؛ کارآفرین و کارفرما و کارگر و مدیرِ دولتی هر کدام سهمی دارند… امّا نقش کارگر را به‌عنوان محورِ حرکتِ کار و فعّالیّت و اشتغال در کشور، بایستی [به‌عنوان] ارزش معرّفی کرد که مایه‌ی سربلندی باشد.» 1396/02/10 و «اگر یک کشور مایل است که اقتصاد پیشرفته‌ای داشته باشد، اقتصاد مستقلّی داشته باشد، رونق اقتصادی به معنای واقعی داشته باشد، باید به قشر کارگر اهمّیّت بدهد؛ چون کارگر، ستون فقرات اقتصاد تولیدی و کاری در کشور است.»
بهبود تولید با مهارت‌افزایی کارگران
برای اینکه کارگران به بهترین شکل نقش خویش را در بخش تولید کشور ایفا کنند، باید کیفیت کار خویش را بهبود بخشند. مسائل مهمی در افزایش کیفیت کارِ کارگران تأثیرگذار است و در این زمینه دولت، مدیران، مردم و خود کارگر مسئولیت‌های مشخصی دارند، مانند مهارت‌افزایی: «کارهایی که باید انجام بگیرد تا کارگر بتواند کیفیّت کار را بالا ببرد مهارت‌افزایی است… [مسئله‌ی فنّی‌حرفه‌ای‌ها] را باید جدّی گرفت، این یک کار اساسی است. مهارت کارگر را باید بالا برد… آموزش لازم است. مهارت کاری بر عهده‌ی مسئولان است؛ همین فنّی‌حرفه‌ای‌ها و انواع کارهای دیگری که می‌شود انجام داد برای مهارت‌افزایی کارگر؛ کارفرما هم مؤثّر است، دولت هم مؤثّر است.» 1395/02/8
مسئله امنیت پایدار شغلی
یکی دیگر از مسائل مهم در افزایش کیفیت کار و به تبع آن رونق تولید ملی، تأمین امنیت شغلی کارگران است: «اگر ذهن کارگر مشغول باشد که آیا فردا در این کارگاه خواهد بود یا نه، دستش به کار نمی‌رود؛ باید امنیّت شغلی به وجود بیاید؛ این هم راه‌هایی دارد، این هم باز از مسئولیت‌های مسئولین گوناگون دولتی و مدیران و کارفرمایان و دیگران است؛ فقط هم مربوط به وزارت کار نیست؛ به بخش‌های مختلف ارتباط پیدا می‌کند؛ باید کاری کنند که امنیّت شغلی وجود داشته باشد.» 1395/02/8 و از جمله عوامل مؤثر در فقدانِ امنیت پایدار شغلی «قراردادهای موقّت و مانند این حرف‌ها است؛ قراردادهایی که بین کارگر و کارفرما بسته می‌شود و مایه‌ی این است که امنیّت پایدار شغلی وجود نداشته باشد؛ این [مطلب] گفته می‌شود و درست هم هست. یکی از مسائلی که باید اصلاح بشود و درست بشود و یک قانون عادلانه‌ای اینجا به وجود بیاید [همین است].» 1401/02/19
ترویج محصولِ کارِ کارگر ایرانی
یکی از مواردی که سبب می‌شود که حرکت کارگری حرکت موفقی باشد، ترویج محصولِ کارِ کارگر ایرانی است. که این موضوع در گرو حمایت از کالای ایرانی است: «حمایت از کالای ایرانی یعنی حمایت از این کارگر، یعنی حمایت از نیروی کار، یعنی حمایت از تولید! این حمایت، همه‌جانبه است؛ هم مردم باید حمایت کنند، هم دولت باید حمایت کند؛ همه باید حمایت کنند.» 1397/02/10 از جمله حمایت‌های دولت، جلوگیری از واردات بی‌رویه است: «یکی از چیزهایی که در باب مسئله‌ی حمایت از کالای ایرانی بنده تأکید دارم… و ان‌شاءالله بایست به‌طور جدّی در دولت و اطراف قضیّه دنبال بشود مسئله‌ی جلوگیری از واردات بی‌رویّه و جلوگیری جدّی از قاچاق است که شکایت و گِله‌ی خیلی از این مسئولان و کسانی که در زمینه‌ی مسائل کالای ایرانی فعّالند [مثل] کارآفرین، سرمایه‌گذار، کارگر ماهر و دیگران این است که جنس خارجی می‌آید، غالباً هم با کیفیّت پایین و رقابت می‌کند -رقابت نابرابر و نامتوازن- با جنس داخلی و رواج جنس داخلی را محدود می‌کند؛ این از جمله‌ی چیزهایی است که حتماً بایستی جلوی گرفته بشود.»1397/02/10 مردم نیز در حمایت از محصول ایرانی و کمک به تولید کشور باید به «دنبال مارک نروند؛ دنبال مصلحت بروند. مصلحت کشور، مصرف تولید داخلی است، کمک به کارگر ایرانی است… لگد زدن به کارگر ایرانی این است که انسان جنس مصنوع این کارگر را مورد استفاده قرار ندهد و برود مشابه این را از خارج بگیرد؛ گاهی هم به قیمت‌های گران‌تر!» 1394/02/10 و البته نکته مهم دیگر هم این است که «بزرگ‌ترین خریدار، بزرگ‌ترین مشتریِ جنس، دولت است؛ دولت بایستی سعی کند هیچ جنس خارجی مصرف نکند.» 1401/02/19
«سلامت محیط کار» و «افزایش سهم دستمزد در هزینه تولید»
«سلامت محیط کار» و «افزایش سهم دستمزد در هزینه تولید» نیز از دیگر عوامل تأثیرگذار در افزایش کیفیت کار کارگران و بهبود وضعیت این قشر زحمتکش است: «یکی از چیزهایی که برای موفّقیّت کارگر در ایجاد کارِ مناسب لازم است، سلامت محیط کار است؛ یکی از چیزهایی که لازم است، افزایش سهم دستمزد در هزینه‌ی تولید است. این ممکن است جور برنامه‌ریزی بشود که به کارفرما هم هیچ صدمه‌ای نزند؛ از هزینه‌های اضافی و زائد کاسته بشود و به سهم دستمزد کارگر افزوده بشود؛ اگر این انجام بگیرد، کارگر تشویق می‌شود. روش‌های درستی وجود دارد؛ بعضی‌ها در دنیا هم این‌ها را تجربه کرده‌اند.» 1395/02/8
*افزایش تورم، کاهش قدرت خرید کارگران
بنابر این گزارش , در سال‌های اخیر، رشد تورم و افزایش قیمت کالاهای اساسی، قدرت خرید طبقه کارگر را به‌شدت کاهش داده است. تعیین حداقل دستمزد بدون در نظر گرفتن سبد معیشت واقعی خانوار، باعث شده حتی شاغلان تمام‌وقت نیز در تأمین هزینه‌های ضروری زندگی خود ناتوان باشند.
کارشناسان اقتصادی معتقدند که فاصله عمیق بین حداقل دستمزد و خط فقر، نه تنها تهدیدی برای معیشت کارگران است، بلکه پیامدهای اجتماعی خطرناکی همچون رشد حاشیه‌نشینی، مهاجرت‌های شغلی بی‌ثبات، و کاهش بهره‌وری نیروی انسانی را در پی دارد.
علی‌رغم هشدارهای رهبری درباره “ظلم به کارگر” و تأکید بر لزوم امنیت شغلی، بسیاری از کارگران با قراردادهای موقت، روزمزدی یا حتی سفیدامضا به کار گرفته می‌شوند. ضعف نظارت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و نبود ضمانت اجرایی برای قوانین حمایتی، این وضعیت را مزمن کرده است.
بی‌توجهی به فرمایشات رهبر انقلاب درباره کارگران، تنها در حد یک کاستی اقتصادی باقی نمی‌ماند؛ بلکه پیامدهای آن به حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و حتی امنیت ملی کشیده می‌شود. کارگری که خود را دیده‌نشده و بی‌پناه احساس کند، نه‌تنها انگیزه‌ای برای تولید نخواهد داشت، بلکه اعتماد او به ساختارهای مدیریتی نیز آسیب خواهد دید.
با توجه به تأکید دوباره رهبر انقلاب در دیدارهای نوروزی و کارگری اخیر مبنی بر حمایت همه‌جانبه از کارگران، لازم است دولت چهاردهم و مجلس شورای اسلامی با اقداماتی مشخص، نه شعاری، به این خواسته راهبردی از جمله تدوین و اجرای قانون حمایت از امنیت شغلی,واقعی‌سازی مزد و پیوند آن با نرخ تورم و سبد معیشت, اصلاح نظام بیمه‌ای و بازنشستگی کارگران, مقابله جدی با قراردادهای موقت و سفیدامضا و ارتقای بازرسی‌های وزارت کار در کارگاه‌ها و صنایع پاسخ دهند.
حمایت از کارگر، نه صرفاً یک اقدام رفاهی، بلکه گامی بنیادین در مسیر تحقق عدالت، جهش تولید و استقلال اقتصادی کشور است. اگر دولت‌ها همچنان به بی‌توجهی به رهنمودهای رهبر انقلاب در این زمینه ادامه دهند، باید منتظر آسیب‌های عمیق‌تری در حوزه اقتصاد، اجتماع و سرمایه انسانی باشند.
انتهای پیام/
