پس از تسلط طالبان بر کابل در اوت ۲۰۲۱، روسیه رویکردی عمل‌گرایانه در پیش گرفت. مسکو با حفظ سفارت خود در کابل و میزبانی از مقامات طالبان در اکتبر همان سال، گام‌های اولیه برای همکاری را برداشت. در سپتامبر ۲۰۲۲، قراردادهای تجاری برای صادرات نفت، گاز و گندم با تخفیف به امضا رسید. در آوریل ۲۰۲۵، روسیه طالبان را از فهرست سازمان‌های تروریستی خود خارج کرد و در ژوئیه، به‌طور رسمی حاکمیت آنها را به رسمیت شناخت. این اقدامات، که ریشه در انزوای بین‌المللی روسیه و نیاز به ثبات منطقه‌ای دارد، با خطراتی مانند حمله تروریستی داعش به سفارت روسیه در کابل در سپتامبر ۲۰۲۲ همراه است، که نشان‌دهنده چالش‌های همکاری با طالبان به‌عنوان شریک ضدتروریسم است.
چین و فرصت‌های اقتصادی در افغانستان
چین، اگرچه هنوز روابط خود با طالبان را به‌طور رسمی عادی نکرده، از زمان خروج آمریکا پیوندهای خود را با کابل تقویت کرده است. پکن به منابع طبیعی افغانستان، به‌ویژه مس و لیتیوم، و جایگاه استراتژیک این کشور در طرح «کمربند و جاده» علاقه‌مند است. مرز ۵۷ مایلی مشترک با افغانستان، نگرانی‌های امنیتی چین، به‌ویژه در مورد گروه‌های جدایی‌طلب اویغور در سین‌کیانگ، را افزایش داده است. ثبات در کابل برای جلوگیری از تهدیدات تروریستی، قاچاق مواد مخدر و موج مهاجرت به استان‌های غربی چین حیاتی است. پیشرفت در کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) نیز پتانسیل افغانستان برای اتصال آسیای مرکزی به جنوبی را تقویت می‌کند.
محاسبات مشترک مسکو و پکن
منافع چین و روسیه در افغانستان در زمینه‌هایی مانند مقابله با تروریسم، توسعه اقتصادی، نفوذ ژئوپلیتیکی و ثبات منطقه‌ای هم‌پوشانی دارد. هر دو کشور به دنبال کاهش وابستگی افغانستان به دلار در شرایط تحریم‌های آمریکا هستند. با این حال، همکاری با طالبان، با توجه به پیشینه و ایدئولوژی این گروه، چالش‌هایی را به همراه دارد. مسکو و پکن باید با احتیاط عمل کنند تا از تبدیل شدن افغانستان به مأمن گروه‌های افراطی جلوگیری کنند.
نگرانی‌های آمریکا؛ تهدید یا فرصت؟
خروج آمریکا از افغانستان در سال ۲۰۲۱، خلأیی را ایجاد کرد که چین و روسیه در حال پر کردن آن هستند. برخی در واشنگتن نگرانند که این دو قدرت برای تضعیف نفوذ آمریکا همدست شوند. با این حال، تحلیلگران معتقدند که این نگرانی‌ها نباید بیش از حد بزرگ‌نمایی شوند. کشورهای منطقه‌ای مانند پاکستان، ترکیه و ایران نیز در آینده افغانستان نقش دارند و نفوذ چین و روسیه را تعدیل می‌کنند. همچنین، منافع آمریکا در افغانستان هرگز آن‌قدر حیاتی نبوده که تعهد بلندمدت را توجیه کند. دونالد ترامپ در مارس ۲۰۲۵ از حضور ادعایی چین در پایگاه سابق آمریکا در بگرام انتقاد کرد، اما این مسائل تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی آمریکا محسوب نمی‌شوند.
آینده روابط افغانستان با جهان
نه چین و نه روسیه تمایلی به سلطه مستقیم بر افغانستان ندارند، و مردم این کشور نیز سابقه مقاومت در برابر مداخلات خارجی را دارند. آزادسازی منابع مالی مسدودشده افغانستان برای بهبود وضعیت انسانی این کشور ضروری است. در بلندمدت، آمریکا می‌تواند پس از اطمینان از نبود تهدیدات امنیتی، به عادی‌سازی روابط با کابل فکر کند. افغانستان نیز احتمالاً از روابط با واشنگتن برای ایجاد توازن در برابر نفوذ مسکو و پکن استقبال خواهد کرد.
منبع:
تجارت نیوز
امیر خیرخواهان
پس از تسلط طالبان بر کابل در اوت ۲۰۲۱، روسیه رویکردی عمل‌گرایانه در پیش گرفت. مسکو با حفظ سفارت خود در کابل و میزبانی از مقامات طالبان در اکتبر همان سال، گام‌های اولیه برای همکاری را برداشت. در سپتامبر ۲۰۲۲، قراردادهای تجاری برای صادرات نفت، گاز و گندم با تخفیف به امضا رسید. در آوریل ۲۰۲۵، روسیه طالبان را از فهرست سازمان‌های تروریستی خود خارج کرد و در ژوئیه، به‌طور رسمی حاکمیت آنها را به رسمیت شناخت. این اقدامات، که ریشه در انزوای بین‌المللی روسیه و نیاز به ثبات منطقه‌ای دارد، با خطراتی مانند حمله تروریستی داعش به سفارت روسیه در کابل در سپتامبر ۲۰۲۲ همراه است، که نشان‌دهنده چالش‌های همکاری با طالبان به‌عنوان شریک ضدتروریسم است.
چین و فرصت‌های اقتصادی در افغانستان
چین، اگرچه هنوز روابط خود با طالبان را به‌طور رسمی عادی نکرده، از زمان خروج آمریکا پیوندهای خود را با کابل تقویت کرده است. پکن به منابع طبیعی افغانستان، به‌ویژه مس و لیتیوم، و جایگاه استراتژیک این کشور در طرح «کمربند و جاده» علاقه‌مند است. مرز ۵۷ مایلی مشترک با افغانستان، نگرانی‌های امنیتی چین، به‌ویژه در مورد گروه‌های جدایی‌طلب اویغور در سین‌کیانگ، را افزایش داده است. ثبات در کابل برای جلوگیری از تهدیدات تروریستی، قاچاق مواد مخدر و موج مهاجرت به استان‌های غربی چین حیاتی است. پیشرفت در کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) نیز پتانسیل افغانستان برای اتصال آسیای مرکزی به جنوبی را تقویت می‌کند.
محاسبات مشترک مسکو و پکن
منافع چین و روسیه در افغانستان در زمینه‌هایی مانند مقابله با تروریسم، توسعه اقتصادی، نفوذ ژئوپلیتیکی و ثبات منطقه‌ای هم‌پوشانی دارد. هر دو کشور به دنبال کاهش وابستگی افغانستان به دلار در شرایط تحریم‌های آمریکا هستند. با این حال، همکاری با طالبان، با توجه به پیشینه و ایدئولوژی این گروه، چالش‌هایی را به همراه دارد. مسکو و پکن باید با احتیاط عمل کنند تا از تبدیل شدن افغانستان به مأمن گروه‌های افراطی جلوگیری کنند.
نگرانی‌های آمریکا؛ تهدید یا فرصت؟
خروج آمریکا از افغانستان در سال ۲۰۲۱، خلأیی را ایجاد کرد که چین و روسیه در حال پر کردن آن هستند. برخی در واشنگتن نگرانند که این دو قدرت برای تضعیف نفوذ آمریکا همدست شوند. با این حال، تحلیلگران معتقدند که این نگرانی‌ها نباید بیش از حد بزرگ‌نمایی شوند. کشورهای منطقه‌ای مانند پاکستان، ترکیه و ایران نیز در آینده افغانستان نقش دارند و نفوذ چین و روسیه را تعدیل می‌کنند. همچنین، منافع آمریکا در افغانستان هرگز آن‌قدر حیاتی نبوده که تعهد بلندمدت را توجیه کند. دونالد ترامپ در مارس ۲۰۲۵ از حضور ادعایی چین در پایگاه سابق آمریکا در بگرام انتقاد کرد، اما این مسائل تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی آمریکا محسوب نمی‌شوند.
آینده روابط افغانستان با جهان
نه چین و نه روسیه تمایلی به سلطه مستقیم بر افغانستان ندارند، و مردم این کشور نیز سابقه مقاومت در برابر مداخلات خارجی را دارند. آزادسازی منابع مالی مسدودشده افغانستان برای بهبود وضعیت انسانی این کشور ضروری است. در بلندمدت، آمریکا می‌تواند پس از اطمینان از نبود تهدیدات امنیتی، به عادی‌سازی روابط با کابل فکر کند. افغانستان نیز احتمالاً از روابط با واشنگتن برای ایجاد توازن در برابر نفوذ مسکو و پکن استقبال خواهد کرد.
منبع:
تجارت نیوز
امیر خیرخواهان
