انفجار مهلک، ضعف دولت وحدت جدید یمن را نشان می‌دهد
در تاریخ ۳۰ دسامبر، اندکی پس از استقرار دولت وحدت تازه‌تأسیس یمن در فرودگاه شهر بندر عدن در جنوب، یک انفجار رخ داد که منجر به حداقل ۲۲ کشته و ۵۰ زخمی شد.
ساعاتی بعد، یک انفجار دیگر در نزدیکی کاخ ریاست‌جمهوری ماشق رخ داد، جایی که نخست‌وزیر ماین عبدالمالک، اعضای مختلف کابینه و سفیر عربستان در یمن به دلایل امنیتی در آن اقامت داشتند. همراه با سازمان ملل، دولت های ایالات متحده، مصر، اردن، امارات متحده عربی و سایر کشورها به‌سرعت این خشونت را محکوم کردند.
عاملان انفجار نامشخص هستند. دولت رسمی یمن حوثی‌ها را مقصر می‌داند (که این اتهام را انکار کردند و حمله عدن را محکوم کردند)، درحالی‌که دیگران انگشت‌های خود را به‌طرف‌های دیگر می‌کشند. صرف‌نظر از اینکه کدام‌یک از بازیگران مسئولیت را برعهده دارد، دولت وحدت یمن با کمبود بحران‌های سیاسی و امنیتی فوق‌العاده دشواری روبرو نخواهد شد که اجرای توافق‌نامه ریاض را دشوار می‌کند.
انصارالله یمن: حمله به فرودگاه صنعا نشان شکست و سردرگمی دشمن است
دولت وحدت یمن که در ۱۸ دسامبر اعلام شد، شامل ۲۴ وزیر است، از جمله شخصیت‌های وفادار به رئیس‌جمهور عبد رب منصور هادی، شورای انتقالی جنوبی (STC) تحت حمایت ابوظبی، شاخه اخوان‌المسلمین یمن، الاصلاح و سایر جناح‌ها نخست‌وزیر یمن، ماین سعید، پست خود را حفظ کرده است، اگرچه تغییراتی در سایر وزارتخانه‌ها رخ داده است.
دولت وحدت جدید یمن که در ۱۸ دسامبر اعلام شد، شامل ۲۴ وزیر است، از جمله شخصیت‌های وفادار به رئیس‌جمهور عبد رب منصور هادی، شورای انتقالی جنوبی (STC) تحت حمایت ابوظبی، شاخه اخوان‌المسلمین یمن، الاصلاح و سایر جناح‌ها نخست‌وزیر یمن، ماین سعید، پست خود را حفظ کرده است، اگرچه تغییراتی در سایر وزارتخانه‌ها رخ‌داده است.
وزارت خارجه عربستان سعودی از آن به‌عنوان “گامی مهم در جهت دستیابی به راه‌حل سیاسی و پایان‌دادن به بحران یمن” استقبال کرد. هادی از این دولت جدید خواست تا مشکلات اقتصادی مهم یمن را پس از بیش از شش سال جنگ داخلی برعهده بگیرد. هم برای عربستان سعودی و هم برای دولت هادی، مخاطرات فراوانی برای اثبات این مسئله وجود دارد که آیا دولت وحدت می‌تواند با موفقیت به اختلاف بین دولت رسمی یمن و STC پایان دهد.
دستور کار عربستان
دولت وحدت جدید یمن اوج تلاش‌های سعودی‌ها برای حل “مشکل جنوبی” یمن در برابر دستاوردهای تلفیقی حوثی‌ها در شمال است. نبرد بین نیروهای هادی و STC که هر دو متحدان اسمی در جبهه ضد انصارالله هستند، “یک جنگ داخلی در داخل یک جنگ داخلی” بوده است که ریاض می‌خواهد به‌سرعت حل شود. از دیدگاه پادشاهی، شکاف Hadi-STC خطرناک است زیرا اتحاد ائتلاف عربی به رهبری سعودی علیه حوثی را که دولت اولیه خود را در شمال یمن با حمایت تهران تأسیس کرده‌اند، تضعیف می‌کند.
اما تلاش‌های قبلی تحت نظارت عربستان بی‌فایده بوده و هیچ تضمینی برای موفقیت دولت وحدت تازه‌تأسیس یمن وجود ندارد. درگذشته، STC “خودگردانی” را عمدتاً به‌عنوان یک ابزار چانه‌زنی اعلام کرده است تا با اهرم فشار بیشتری به مذاکرات با ریاض و دولت هادی برگردد. STC می‌تواند برای تشدید فشار بر هادی که از حمایت متزلزل وفاداران خود برخوردار است، به‌راحتی اعلامیه “خودگردانی” دیگری را در مسیر صادر کند.
این گروه جدایی‌طلب به این نتیجه رسیده باشد که بهترین کار این است که بگذارید زمان هادی ۷۵ ساله با کم‌رنگ شدن نفوذ او فرسوده شود، شرط ببندد که او ادامه تسلیم قدرت از سایر جناح‌ها در یمن، به‌ویژه STC و حوثی را دارد. برای ریاض، نگرانی‌هایی در مورد حل بحران یمن با پایتختی تحت کنترل حوثی‌ها در صنعا و پایتخت تحت سلطه STC در عدن وجود دارد، دولت هادی توسط این دو مرکز قدرت کنار گذاشته می‌شودد.
عامل اصلاح یکسری مشکلات بین دولت رسمی یمن و STC وجود دارد که تصور اینکه به زودی ناپدید شوند دشوار است – و همه آنها چالش‌های بیشتری برای مشروعیت هادی ایجاد می‌کنند. مربوط به اسلام سیاسی و نقش الاصلاح در آینده یمن برای تلاش در جهت حل این “جنگ داخلی در داخل یک جنگ داخلی” حیاتی است. از دیدگاه STC، الاسله تهدیدی خطرناک اسلام‌گرا است که دارای “ساختار قبیله‌ای – نظامی شمالی است که می‌خواهد جنوب را تحت سلطه خود درآورد”.
کشته شدن فرمانده مزدوران اماراتی در درگیری با مزدوران سعودی در “ابین”
این واقعیت که دولت هادی با الاسله متحد شده است، یک منبع جدی تنش بین دولت به رسمیت شناخته شده یمن در یمن و STC است. درگذشته، گروه مورد حمایت ابوظبی از دادن امتیاز به دولت هادی خودداری کرده است تا زمانی که اتحاد خود را با الاسلام پایان دهد. با این حال هادی هرگز الاسلام را رها نکرده است زیرا حزب اسلام‌گرای متحد اصلی او درسال‌هایی اخیر بوده است. این اتحاد و محبوبیت الاصل در میان یمنی‌ها، به‌ویژه در مناطق شمالی و مرکزی این کشور، برای مشروعیت هادی به‌عنوان رئیس دولت یمن کلیدی است.
امارات از طرف خود نتیجه‌ای را به بحران یمن ترجیح می‌دهد که در آن الاسله به حاشیه رانده می شود. ابوظبی ریاست‌جمهوری هادی را از منظر جاه‌طلبی‌های اماراتی در رابطه با بندرهای جنوب یمن مشکل ساز می‌داند. با روی کار آمدن دولت جدید ایالات متحده طی چند هفته، توجه به چگونگی تغییر سیاست های واشنگتن در رابطه با عربستان و بحران یمن مهم خواهد بود. همچنین مشاهده تحولات پویایی بین جناح‌های مختلف در این دولت وحدت و میزان موفقیت اجرای توافق‌نامه ریاض، در صورت وجود، بسیار حیاتی خواهد بود.
البته این مشکلات جدی بین STC و الاسلام در کنار بحران‌های بی‌شماری دیگر وجود دارد که این دولت وحدت را نیز به چالش می‌کشد. از COVID-19 گرفته تا جنگ مداوم با حوثی‌ها در شمال و بدترین فاجعه‌های بشردوستانه جهان، هیچ کمبودی در امور دولت را برای این دولت که به‌تازگی تحت حمایت عربستان سعودی گرد هم آمده و ورود خطرناکی به عدن دارد، دشوار می‌کند. البته به نظر می‌آید که سال ۲۰۲۱ هم برای عربستان فایده‌ای نخواهد داشت. کمااینکه سال‌های قبل نیز موفقیتی نه در حوزه سیاست خارجی و نه در سیاست ضد شیعی و جنگ با یمن به دست نیاورده است. پایان سال ۲۰۲۰ هرچند اعلام شده است اما تبعات آشکار آن امسال نیز دامان منصور هادی و عربستان را رها نخواهد کرد.
