میگرن یا سردردهای مزاحم و متناوب که بصورت درد ضربه ای و تپنده در یک طرف از سر ظاهر می شود و گاها می تواند شخص را از انجام هرگونه فعالیت روزمره بازدارد. در ادامه، بخش سلامت دانشجو اینترنشنال به این موضوع بیشتر پرداخته شده است.
میگرن چیست؟
نوعی سردرد شایع با دردهای مکرر و ضربان دار است که معمولا بر نیمی از مغز اثر می گذارد و در بازه زمانی چند هفته ای اتفاق می افتد و حداقل 4 ساعت و گاها روزها طول می کشد.
علائم و عوامل رایج میگرن
این سردردهای مزمن با علائمی مانند تهوع و استفراغ، اختلال در تغذیه، اختلال در بینایی، سرگیجه و خستگی همراه است و با عواملی مانند کم خوابی، آلودگی هوا، نور، صدا، استرس و اضطراب تشدید می شوند.
جایگاه بیماری میگرن میان انواع سردردها
این اختلال با دردهای کوبنده و سوراخ کننده، سومین بیماری شایع در جهان شناخته می شود و آمارها نشان می دهد با وجود خطرناک نبودن، به دلیل شیوع بالا و شدید بودن حملات ناگهانی که در هر ساعت و هر شرایطی اتفاق می افتد و شخص را مجبور می کند از هرکاری دست بکشد و سریعا خود را به یک محیط آرام و ساکت برساند، جزء هفتمین بیماری ناتوان کننده به شمار می آید.
میزان تاثیر ژنتیک در مبتلا بودن
زمینه ژنتیکی در این بیماری از دلایل عمده ابتلا به آن محسوب می شود چرا که میگرن ارثی است و به راحتی همه سنین را تحت تاثیر قرار می دهد به طوری که رایج ترین دلیل سردردهای مزمن در کودکان، این اختلال، تشخیص داده می شود همچنین میزان ابتلا به آن در زنان سه برابر، بیشتر از مردان دیده شده است.
علائم مراحل مختلف، از آغاز تا پایان دوره بیماری میگرنی
پیش نشانه
این مرحله یک یا دو روز قبل از سردرد با نشانه های هشدار دهندهای شروع می شود.برخی از این علائم به شرح زیر است:
- سفتی گردن
- اشتهای زیاد
- تغییرات خلق و خو
- خمیازه پی در پی
- افزایش ادرار
- یبوست
اورا(Aura)
اورا بعد از پیش نشانه و در مواردی همزمان با آن اتفاق می افتد. علائم این مرحله معمولا به صورت اختلالات بینایی خود را نشان می دهند. نشانه ها به تدریج شروع و ظرف چند دقیقه شدید می شوند و از 20 تا 60 دقیقه طول می کشد.
- اختلال در حرف زدن
- سوزن سوزن شدن دستها، پاها، بازو و صورت
- از دست دادن موقتی بینایی
- دیدن اشکال، نقاط و لکه های روشن و چشمک زن
- بی حس شدن صورت یا یک طرف از بدن
از نشانه هایی هستند که در مرحله اورا دیده می شوند.
حمله
زجرآورترین مرحله میگرن، حملات ضربه ای و پی در پی آنست به طوری که فرد پس از پایان آنها، احساس خستگی و گیجی و تخلیه شدن ناشی از فشارهای وارده را دارد.
مدت زمان تداوم این حملات از 4 ساعت تا 72 ساعت متغیر است و گاها روزها طول می کشد البته این در حالتیست که فرد اقدام به درمان نکند.
این حملات با درد در یک ناحیه از سر، سردرد همراه با استفراغ، دردهای مکرر، منظم و نبض دار، حساسیت شدید به نور و صدا ظاهر می شوند.
پس نشانه یا پس اثر میگرنی
در این مرحله ممکن است هنوز اثرات حمله به صورت خفیف و کمرنگ تداوم داشته باشد. همانطور که گفته شد، فرد پس از حملات دچار تغییرات حسی مانند بی حالی، خستگی یا سرخوشی و خوشحالی شود.
درمان میگرن
در حال حاضر درمان قطعی برای این بیماری ارائه نشده است اما مراجعه به یک متخصص مغز و اعصاب می تواند به کاهش علائم، شدت حملات و کوتاه شدن دوره بیماری کمک کند.
فرایند درمان به مواردی مانند سن، سابقه خانوادگی، تجربه های قبلی بیمار، شدت و مدت آن، نوع میگرن، تهوع و استفراغ و بیماری های دیگری که شخص دارد، بستگی دارد.
از روش های درمانی که ممکن است دکتر نورولوژی از آن صحبت کند، تزریق آمپول به عضلات سر است که در70 تا 100 درصد مواقع موثر عمل می کند و بین 12 تا 16 هفته ماندگاری دارد. تاثیر این روش بعد از 2 هفته خود را نشان می دهد.
در مواردی استفاده از مسکن های OTC و داروهای دیگر مانند NSAID و تایلنول ها تجویز می شود.
داروهایی نیز وجود دارند که به همزمان با شروع سردردها باید مصرف شوند که به کاهش شدت درد کمک می کنند و علائم را تا حدودی تسکین می دهند.
در برنامه درمانی به تهوع و استفراغ ممکن است جداگانه پرداخته شود یا همراه با میگرن درمان شود که در آن صورت داروهای پیشگیری کننده یا پروفیلاکتیک تجویز می شود.
در صورتیکه این بیماری در ارتباط با اختلالات قاعدگی باشد، هورمون درمانی انجام می شود.
در کنار مشورت با پزشک، روش های دیگری وجود دارد که انجام دادن آنها نیازی به تجویز دارو ندارد.
داشتن برنامه منظم خواب
از آنجایی که بی خوابی و خواب نامنظم از دلایل ایجاد و تحریک این بیماری است، برنامه ریزی برای تنظیم ساعت خواب می تواند یک عامل بازدارنده و موثر باشد.
خنک کردن ناحیه پیشانی و گردن
قرار دادن یخ یا یک پارچه خیس در نواحی حساس به درد باعث می شود جریان خون به سمت سر کاهش یابد و این از عواملیست که در تسکین درد مفید است.
قرار گرفتن در محلی آرام و تاریک
با در نظر گرفتن اینکه صدا و نور در افزایش شدت حملات دخالت دارند، رفتن به یه مکان ساکت و تاریک می تواند تاثیر این دو عامل را کاهش دهد.
ورزش
هرچند ورزش و فعالیت بدنی حین شروع حملات، درد را افزایش میدهد اما داشتن یک برنامه ورزشی در حالت عادی برای سلامتی ضروری است چرا که ورزش در کاهش اضطراب و کیفیت خواب تاثیر بسزایی دارد.
طب فشاری
در این روش برای تسکین درد، از فشار با انگشتان دست روی نواحی حساس به درد استفاده می شود. نمونه هایی نیز وجود دارد که در آنها، شدت تهوع میگرنی با این روش کمتر شده است.
مصرف منیزیم و ویتامین B2
خوراکی های دارای منیزیم مانند آجیل و سبزیجات تیره، همچنین مرغ، ماهی و شیر که سرشار از ویتامین B2 هستند، برای پیشگیری از این بیماری توصیه می شوند.
جمع بندی
میگرن یک بیماری تحریک پذیر است و با کاهش محرکها می توان تا حدودی از آن پیشگیری کرد. با بررسی سردردها و نوع آنها، می توان عواملی که باعث ایجاد و تشدید می شوند را شناسایی کرد، از طرفی برای مدیریت و کنترل این بیماری، مراجعه و مشورت با یک دکتر مغز و اعصاب الزامیست و اقدام به درمان موثر تا حدودی از طاقت فرسا بودن آن می کاهد.
