موسیقی ایرانی: هنری به بلندای تاریخ بشری

موسیقی ایرانی یکی از کهن‌ترین و اصیل ترین موسیقی ها در جهان است. ریشه این قسمت از موسیقی به هزاران سال پیش برمی‌گردد زمانی که شواهد تاریخی نشان از وجود موسیقی در زندگی ایرانیان دوران باستان من جمله دوران هخامنشیان و ساسانیان و ماد ها می‌دهد. نقوش برجسته موجود در تخت جمشید نیز حکایت از این موضوع دارد که موسیقی در ایران جنبه ای تاریخی و اجتماعی دارد. پس اگر شما هم به موسیقی ایرانی علاقمند هستید و در طول روز زمانی را برای گوش دادن به موسیقی اختصاص می‌دهید و تایم موزیک خاصی برای خود کنار گذاشته اید و می‌خواهید با مسیر تکامل موسیقی ایرانی بیشتر آشنا گردید با ما همراه شوید…

موسیقی ایرانی در دوران باستان

در دوران هخامنشیان موسیقی در مراسم های آیینی دربار و جشن های مردمی حضوری ثابت داشته و نشانگان تاریخ اجتماعی ایران بوده است. اما این در دوره اشکانیان و ساسانیان است که حضور موسیقی ایران به اوج خود می‌رسد و نوازندگانی همچون باربد و نکیسا به تدوین موسیقی ایرانی می‌پردازند. باربد را می‌توان از اولین موسیقی دانان ایرانی به شمار آورد که موسیقی ایرانی را دارای نظامی مشخص کرده است و هم اکنون بعد از سال ها در ایران از هفت خسروانی که یادگار او در میان ایرانیان امروز است به عنوان یکی از اولین شکل های موسیقی ایرانی یاد می گردد.

موسیقی ایرانی بعد از ورود اسلام

همانند بسیاری از دیگر حوزه های اجتماعی با ورود اسلام به ایران موسیقی ایرانی نیز دچار تغییراتی گشت. موسیقی ایرانی تحت تاثیر فرهنگ اسلامی قرار گرفت اما هویت خود را حفظ کرد و این موسیقی ایرانی بود که تاثیر به سزایی بر موسیقی دنیای اسلام و همچنین موسیقی اندلس به وسیله موسیقی دانان قهاری همچون زریاب گذاشت.

موسیقی ایرانی در دوران معاصر

اما شکل نونی موسیقی ایرانی که از دوران صفویه و قاجاریه به جای مانده است. موسیقی ایرانی دارای نظامی خاص است که به نام دستگاه معروف است و شامل هفت دستگاه اصلی و پنج آواز فرعی می شود. هر دستگاه نیز دارای مجموعه ای گوشه ها و نغمه ها را داراست که بیانگر احساسات و مفاهیم گوناگون است و ساز های سنتی نظیر تار و سه‌تار و سنتور و نی و کمانچه نقش به سزایی در اجرای موسیقی کهن ایرانی دارند.

مهمترین اتفاقات موسیقی ایرانی در دوران معاصر

• در قرن معاصر نیز موسیقی ایرانی با ظهور استادانی نظیر علینقی وزیری و ابوالحسن صبا، محمدرضا شجریان و پرویز یاحقی مسیر جدیدی از بالندگی و تکامل را طی کرد و در اندرون خود سنت های کهن را حفظ و نوآوری های جدید را  پذیرفت.
• علینقی وزیری با تاسیس مدرسه موسیقی ایرانی و تلفیق موسیقی ایرانی و غربی مسیر جدیدی برا برای تمامی موسیقی‌دانان بعدی باز کرد. ابوالحسن صبا با تربیت شاگردان برجسته و گسترش ردیف های موسیقی، تاثیر چشم‌گیری بر موسیقی سنتی داشت.
•  در ادامه موسیقی سنتی ایران با تلاش های اساتیدی چون داریوش صفوت و فرامرز پایور و جلیل شهناز پای در عرصه بین المللی گذاشت و محمدرضا شجریان با اجراهای بی نظیر خود سبب شد این موسیقی ها در سطح کلان بین المللی شنیده شوند.
• در دهه اخیر نیر هنرمندانی نظیر کیهان کلهر، حسین علیزاده و شهرام ناظری به سمت نوآوری و ترکیب با دیگر موسیقی های ایرانی پرداختند تا امروزه موسیقی ایرانی در عرصه بین‌المللی و جهانی پای در پای دیگر موسیقی ها به رشد و تکامل خود بتواند ادامه دهد.

آشنایی با مسائل موسیقی ایرانی و رفع مشکلات در مسیر تکامل آن وظیفه تک به تک ما ایرانی هاست. تمامی ما ایرانی ها با قومیت های مختلف با ایجاد مسیر های مختلف می‌توانیم در گسترش و بالندگی این هنر سهیم باشیم، گاه با انتشار یک موسیقی با ارزش در فضای مجازی گاه حمایت و دانلود آهنگ از یک موسیقی‌دان گمنام جوان و گاه با آموزش دیدن نحوه اجرای سبکی از موسیقی ایرانی. امید است موسیقی ایرانی بتواند بیش از این در جهان شناخته و تاثیر گذار گردد و بتواند جای پای خود را در جهان پایدار کند.