ماهیت ارز دیجیتال تتر (USDT) و کاربرد‌های آن شرایطی ایجاد میکند: اگر کسی به فکر سرمایه‌گذاری روی دلار و کسب سود از افزایش قیمت آن است، تتر یکی از بهترین گزینه‌های در دسترس او خواهد بود؛ به این معنی که قیمت تتر همواره در تناظر یک به یک با قیمت دلار حرکت میکند. با وجود این ماهیت تتر، پیوسته یک شکاف قیمتی نسبتاً ناچیز بین ارزش تتر و دلار وجود دارد! اما دلیل این اختلاف قیمت تتر و دلار چیست؟ آیا بهتر است دلار بخریم یا تتر؟
طبق مکانیزم پشت USDT، آیا قیمت تتر و دلار تفاوت دارد؟
اگر بخواهیم به سوال «آیا قیمت تتر و دلار تفاوت دارد؟» پاسخی کوتاه بدهیم، باید گفت: «بله، اما این اختلاف در کاربرد اصلی تتر خللی ایجاد نمی‌کند.» از سوی دیگر، پاسخ جامع آن نیازمند بررسی و آنالیز هدف کاربر از جستجوی «آیا قیمت تتر و دلار تفاوت دارد؟» است؛ این‌که آیا او از نظر سرمایه‌گذاری در دلار یا تتر می‌خواهد این اختلاف را ارزیابی کند؟ یا در جهت توسعه یک محصول قصد دارد بداند که به طور دقیق آیا قیمت تتر و دلار تفاوت دارد؟ یا هر هدف دیگری که ممکن است داشته باشد!
در مجموع تفاوت قیمت تتر و دلار نیاز به توضیح دارد: اگرچه تتر به‌عنوان یک استیبل‌کوین طراحی شده که باید ارزش خود را به صورت ثابت ۱:۱ با دلار آمریکا حفظ کند، اما بارها و به طور منظم شاهد تفاوت‌های قیمتی بین آن‌ها هستیم. به ویژه در اقتصادهای پیچیده‌ای مانند ایران (چند نرخی ارزش دلار).
تفاوت قیمت تتر و دلار به چه شکل است؟ در جهان و ایران!
ماهیت اختلاف قیمتی که بین دلار و تتر در بازار جهانی وجود دارد، از اختلاف قیمت تومانی تتر در صرافی ایرانی رابکس یا نوبیتکس با دلار متمایز است. در اغلب موارد، خرید پکس گلد، بیت‌کوین، اتریوم یا دیگر رمزارزها نوسان‌پذیر در بازارهای جهانی با این هدف انجام می‌شود که نسبت به دلار رشد قیمت داشته باشند. در حالی که هدف از خرید تتر در بازارهای جهانی رشد قیمت نسبت به دلار نیست. با وجود این در ایران، درست مشابه رمزارزها نوسانی یاد شده، هدف از خرید تتر می‌تواند به منظور افزایش قیمت به تومان باشد.
چگونگی اختلاف قیمت تتر و دلار در بازار جهانی
با جزئیات بیشتر، اگرچه قیمت تتر و دلار در بازارهای جهانی همیشه اختلاف دارند، اما این اختلاف قابل چشم‌پوشی است؛ در بلندمدت سرمایه‌گذاری روی تتر (به منظور افزایش قیمت نسبت به دلار) معنایی ندارد. برخی از عواملی که می‌توان پشتوانه اختلاف ناچیز بین تتر و دلار در بازار جهانی در نظر گرفت عبارتند از:
۱. کیفیت ذخایر پشتیبان تتر: تتر از نظر تئوریک پشتوانه دلاری دارد، اما تا سال‌های اخیر شامل اوراق تجاری، وام‌های تضمینی و دارایی‌های نوسانی نیز بوده است. وجود ریسک مربوط به این ذخایر و کیفت آن‌ها، باعث می‌شود که تتر گاهاً کمتر از یک دلار (مثلاً 0.99 یا 0.98 دلار) باشد؛ به ویژه در دوره‌های همراه با ترس این اختلاف ممکن است به 0.05 و بیشتر نیز برسد.
۲. ازدحام شبکه‌های انتقال تتر در زمان افزایش تقاضا برای USDT: در زمان افزایش تقاضا برای توکن تتر USDT روی شبکه‌های بلاکچینی مختلف این پروژه، قیمت یک واحد تتر ممکن است به بیش از یک دلار (مثلاً 1.01 تا 1.05 دلار) برسد.
۳. آربیتراژ جهانی: نوسانات در میان نقدینگی توکن USDT صرافی‌های مختلف جهانی و استفاده از فرصت‌های آربیتراژ‌گری ممکن است، اختلاف قیمت بین تتر و دلار را در یک صرافی نتیجه دهد.
بنابراین این تفاوت‌ها تصادفی نیست؛ بلکه حاصل تعامل عوامل ساختاری و فنی در بازار قطعه‌قطعه تتر است. با این وجود، برخلاف روند قیمت ماگ کوین، دوج‌کوین، شیبا اینو و نمونه‌های مشابه، نمودار قیمت تتر به دلار در بلندمدت روندی پایدار و بدون افزایش و کاهش شدید دارد. اما در ایران با توجه به شرایط اقتصادی و ژئوپولیتیکی، وضعیت تتر و دلار رویه‌ای دیگر دارد.
چگونگی اختلاف قیمت تتر و دلار به تومان (در بازار ایران)
بخش قابل‌توجهی از پاسخ مجموعه سوالات زیر در بررسی دقیق اختلاف قیمت تتر و دلار به تومان نفهته است!
- در ایران بهتر است دلار بخریم یا تتر؟
- سرمایه‌گذاری در آن‌ها چه تفاوتی دارد؟
- کدام یک آینده بهتری دارد؟ تتر یا دلار
دلار در ایران تقریبا دو نرخ: دولتی (رسمی) و آزاد، دارد. قیمت رسمی دلار که اغلب دستوری و در بنگاهای دولتی استفاده می‌شود، همیشه کمتر از قیمت آزاد آن است. قیمت تتر در صرافی رابکس یا پلتفرمی دیگر را باید با ارزش آزاد دلار مقایسه کرد؛ به هیچ وجه با قیمت رسمی دلار سنجیده نمی‌شود. از آنجایی که قیمت آزاد دلار منعکس‌کننده پارامترها و شاخص‌های اقتصادی در ایران است، توسط اغلب کارشناسان و تحلیل‌گران به عنوان ارزش واقعی دلار فرض می‌شود.
با وجود این شرایط مساله‌ای که در بازار تتر ایران وجود دارد اختلاف تتر با دلار آزاد است: به این ترتیب که اگر قیمت لحظه ای تتر در صرافی‌های داخلی نظیر رابکس، نوبیتکس یا والکس را با ارزش بازار آزاد دلار مقایسه کنید، همیشه تقریبا 1 تا 5 درصد اختلاف وجود دارد. به عنوان مثال، همین الان (در زمان نوشتن این متن) قیمت تتر 87٬500 تومان و ارزش دلار در بازار آزاد 85٬000 تومان است؛ اختلافی تقریبا ۳درصدی!
دلایل اختلاف تتر با دلار در صرافی‌های ایرانی (پریمیوم تتر)
قدرمطلق شکاف قیمتی که ارزش تومانی تتر با دلار دارد، در بازار ارز دیجیتال ایران به «پریمیوم تتر» معروف است. پریمیوم تتر پیوسته بزرگتر از صفر بوده و عوامل زیر روی افزایش و کاهش آن تأثیر دارند:
۱. افزایش ناگهانی تقاضا برای خرید (فروش) تتر در صرافی‌های داخلی
۲. کمبود نقدینگی در بازار OTC صرافی موردنظر (پلتفرمی که قیمت تتر آن را با دلار آزاد مقایسه می‌کنید)
۳. تصمیمات یا محدودیت‌های نظارتی روی خرید و فروش تتر در صرافی‌های داخلی ارز دیجیتال
علاوه بر این سه مورد، وضعیت تحریم‌های بین المللی ایران، سیاست‌های بنیاد توسعه‌دهنده تتر نسبت به حساب کیف پول‌های ایرانیان و ریسک استفاده از صرافی‌ها (نظیر هک نوبیتکس) روی اعتماد سرمایه‌گذاران به تتر تأثیر خواهد گذاشت؛ به این ترتیب، علاوه بر تأثیر مستقیم روی ارزش دلار در بازار آزاد، روی مقدار پریمیوم تتر نیز مؤثر هستند.
جمع‌بندی: دلار بخریم یا تتر؟
شرایط خرید تتر در ایران، بسیار ساده‌تر و دسترس‌پذیرتر از سرمایه‌گذاری روی دلار است: تصور کنید که به سادگی یک خرید اینترنتی در دیجی کالا، کمتر از 5 دقیقه می‌توانید در سایت صرافی رابکس ثبت‌نام کرده و به مقدار موردنظر خود ارز تتر بخرید. به این ترتیب، سرمایه‌گذاری خود روی تتر را شروع کنید. بنابراین از این لحاظ سرمایه‌گذاری در تتر بهتر از دلار است؛ به طور کلی اگر اولویت‌های شما نقدشوندگی، سرعت و اتصال به بازارهای رمزارز جهانی، صرفا کسب سود از افزایش قیمت دلار و مواردی مشابه است، تتر انتخاب بهتری برای شماست (حتی با وجود پریمیوم تتر).
در عوض اگر به ریسک فریزشدن توکن‌های تتر (USDT) توسط نهاد تتر و خطرات فنی یا قانون‌گذاری داخلی برای سرمایه‌گذاری در رمزارزها اهمیت زیاد می‌دهید، دلار فیزیکی بهتر و امن‌تر از تتر است. البته توجه داشته باشید: در صورتی که برای سرمایه‌گذاری در تتر از یک صرافی نظیر رابکس استفاده کنید، تقریبا ریسک فریزشدن توکن‌ها تتر توسط شرکت تتر را ندارید، چون این پلتفرم از روش‌های بهینه و معتبر از نظر شرکت تتر بنیاد تتر برای نگهداری دارایی کاربران استفاده میکند.
