زردی نوزاد : چیزهایی که نیازه والدین بدونند
بیشتر نوزدایی که تازه به دنیا میان حداقل کمی زردی دارند. این بیماری که به عنوان زردی شناخته میشه یه قسمت بسیار معمول از دوره نوزادی هست. اما در بعضی موارد نادر میتونه منجر به یک مشکل جدی تر شود، یا نشونه ای از یک مشکل جدی تر باشد. به همین دلیل والدین باید در موردش اطلاعات داشته باشند.
علت زردی چیست؟!
رنگ زرد در زردی، در اثر وجود سطح بالا و زیاد ماده ای به نام بیلی روبین در خون است. بیلی روبین بیشتر از تجزیه گلبول های قرمز خون حاصل میشه. میره به کبد برای پردازش بهتر تا در بدن از طریق ادرار و مدفوع دفع شود.
مدتی زمان نیازه تاکبدنوزادان(تازه متولدشده) با رهایی ازبیلی روبین،به رشدوحیات خودادامه بده.
گلبول های قرمز نوزدان تازه متولد شده بیشتر از گلبول های قرمز کودکان و بزرگسالان است و آنها گلبول های قرمز کاملا جدید هستند. البته وقتی بچه ها بزرگتر میشوند این ها مدت زیادی دوام نمی اورد.
ترکیب این دو فاکتور همون چیزیه که زردی رو بسیار رایج میکنه.
زردی معمولا در دوتا پنج روز اول زندگی به اوج خودش میرسه و حدود یک تا دو هفته طول میکشد.
در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه میکنند بیشتر میتواند طول بکشد ما دقیقا نمیدونیم که چرا این اتفاق میوفته اما چیزی نیست که در موردش نگران باشید.
زردی ممکنه در واقع از نوزادان محافظت کنه، چون بیلی روبین یک انتی اکسیدان هست که میتونه به مبارزه با عفونت در نوزادان تازه متولد شده کمک کند. این دلیل دیگری هست که نشون میده والدین نباید زیاد نگران باشند.
زردی کم :نه تنها موقتی هست، بلکه ممکنه به نوزاد در ترک امنیت رحم کمک کند.
به ندرت زردی میتواند نشانه مشکلی باشد
هرچند گاهی اوقات زردی میتونه نشونه یک مشکل دیگر باشه و وقتی سطح بیلی روبین بسیار بالا میره، ممکن است روی مغز اثر بگذارد که گاها این اثر میتونه به صورت دائمی باشه. این خیلی خیلی کمیاب است و کمتر از 1 درصد نوزادان رو میتونه تحت تأثیر قرار بدهد.
شرایط بسیار زیادی وجود دارد که احتمال افزایش سطح
بیلی روبین رو افزایش میده، شامل :
کمبود آب بدن یا کالری ناکافی، این اتفاق معمولا زمانی رخ میده که نوزادان فقط از شیر مادر تغذیه میکنند و مشکلی درشیردهی شناخته نشده است.
سیستم هایی که برای از بین بردن بیلی روبین هستند هنوز آماده نباشند.
عفونت یا انسداد روده
یرقان معمولا تنها علامت این بیماری نیست
ناسازگاری ABOیاRh
وقتی مادر و نوزاد در گروه خونیشون اختلاف دارند، میتونه باعث تجزیه بیش از حد معمول گلبول های قرمز شود. این چیزی است که متخصصان زنان و زایمان بسیار آگاه هستند و هر زمان که نگرانی ایجاد شود ازمایش انجام میدهند.
کبودی یا سفالوهاتوم(توده یا کبودی روی سر) در هنگام زایمان سخت هر دو ممکن است اتفاق بیوفته.این موارد منجر به تجزیه بیشتر گلبول های قرمز میشود.
بیماریهای کبدی
تعدادی از مشکلات مختلف کبدی وجود داره که میتونه باعث بشه بدن سختتر از بیلی روبین خلاص شود.
بیماری هایی که روی یک آنزیم مهم تاثیر میگذارند بعضی بیماری ها
مثل سندرم گیلبرت یا سندرم کریگلر_نجار منجر ب مشکل در آنزیمی میشه که برای خلاص شدن از بیلی روبین، دریافت این آنزیم لازم است.
عوامل ژنتیکی
همه این عوامل به خوبی درک نشده اند، اگر یه نوزاد در یک خانواده زردی داشته باشه، نوزادان آینده رو هم ممکن خطر بیشتری تهدید کند. نوزادان از نژاد آسیای شرقی برای مثال سطح بیلی روبین بالاتری دارند.
نوزادان از نظر زردی در دوره تازه متولد شده، از نزدیک کنترل میشوند.
اغلب متخصصان اطفال از آزمایش خون یا دستگاهی استفاده میکنند که سطح بیلی روبین خون رو از طریق پوست اندازه گیری میکند. بر اساس نتیجه و فاکتور های خطر اون ها تصمیم میگیرند که آیا نظارت بیشتر و آزمایشات لازم است و ایا کودک نیاز به درمان دارد؟
زردی نوزادان چگونه درمان میشود؟
رایج ترین روش درمانی که اغلب برای نوزادانی ک سطح بیلی روبین آنها نگران کننده است انجام میشود، فتوتراپی است. نوزاد رو در زیر چراغ مخصوص قرار میدن(یا با نور داخل آن در یک پتو مخصوص میپیچند) که به بدن کمک میکند که از بیلی روبین خلاص شود. این راهی ایمن و موثر است.
هنگامی که سطح بیلی روبین بسیار بالاست و احتمال آسیب مغزی وجود دارد روش های درمانی مانند انتقال خون که در ان خون قدیمی خارج و خون جدید وارد میشود لازم است. با این حال این بسیار نادر است.
همچنین تغذیه بخش مهمی از درمان است، زیرا به بدن کمک میکنه از طریق خون و ادرار از دست بیلی روبین خلاص شود.
تغذیه نوزاد تازه متولد شده همچنین میتواند از بروز مشکلات زردی جلوگیری کند. نوزادان باید حداقل 6 پوشک رو در یک دوره 24 ساعته خیس کنند و به طور مرتب مدفوع داشته باشند. مدفوع باید از رنگ سیاه و سفید به مدفوع با رنگ روشن تر و جامد تبدیل شود.
والدین باید مورد زردی نوزادان چه چیزهایی بدانند؟
مهم است که والدین هنگام رفتن از بیمارستان به خونشون میرن، به زردی کودکشان توجه کنند و بر آن نظارت داشتهباشند. مشاهده زردی در نوزادان با پوست تیره دشوارتراست. یک روش خوب برای جستجوی اون فشار دادن لحظه ای روی پوست کودک در محلی که به استخوان نزدیک است. (پیشانی، بینی، قفسه سینه یا ساق پا مکان های خوبی برای انجام این کار هستند) این کار باعث میشه که یه مدت کوتاه جرین خون در اون محل متوقف و تشخیص زردی آسون تر بشه. اگر محل زرد به نطر برسد احتمال یرقان و زردی هست، با بالا رفتن سطح بیلی روبین زردی از صورت به پاییت گسترش می یابد به همین دلیل پزشکان در مورد نوزادانی که فقط در صورت و قسمت بالایی قفسه سینه زردی دارند کمتر نگران هستند.
اگر نوزاد شما این علائم رو دارد با پزشک تماس بگیرید :
خیلی زرد به نظر میرسد، مخصوصا اگر در زیر زانو این زردی گسترش یابد.
نوزاد تغذیه ضعیف دارد یا حداقل 6 گوشک رو در 24 ساعت خیس نمیکند و مدفوع منظم ندارد.
خیلی خوابآلود است و حتی برای تغذیه هم بیدار نمیشود.
خیلی کلافه و خسته است.
تب دارد یا مرتبا استفراغ میکند.
سر یا پشت خودشو قوس میده یا در غیر این صورت عجیب حرکت میکند.
یادتون باشه :زردی رایج است و مشکلات جدی ناشی از اون نادر است.
اما اگر خیلی نگران هستید با پزشک تماس بگیرید، همیشه ایمن بودن بهتر از پشیمانی است.