اختلالات شخصیتی چیست؟ انواع و راهکار های درمانی آن

اختلالات شخصیتی یک نوع اختلال روانی است که در آن فرد الگوی نامناسبی از رفتار، عملکرد و تفکر دارد.

به بیان ساده‌تر هرکدام از ما در مواجهه با موقعیت های گوناگون زندگی دچار احساساتی نظیر خشم، نفرت، غم وخوشحالی می‌شویم و با توجه به احساس به‌وجود آمده از خود واکنش نشان می‌دهیم. اما افرادی که دچار اختلالات شخصیتی هستند در این زمان‌ها واکنش غیر معمولی از خود نشان می‌دهند.

این الگوهای رفتاری ناسالم در موقعیت‌های مختلف ممکن است زندگی فردی و اجتماعی افراد دارای این بیماری را با مشکل مواجه کنند.

شخصیت چیست؟

اگر می‌‌خواهیم به‌درستی متوجه اختلالات شخصیتی شویم، باید قبل از آن به شناخت درستی از شخصیت برسیم. به‌بیان ساده، شخصیت هر فرد را احساسات، عواطف و عملکرد آن شخص تعیین می‌کند.

اما یک‌سری الگوی اجتماعی و روانشناختی وجود دارد که اگر رفتار فردی برخلاف این الگوها بود، ممکن است دچار اختلالات شخصیتی شده باشد. در ادامه به معرفی این الگوها و انواع ضعف های شخصیتی می‌پردازیم. پس با بخش سلامت دانشجو اینترنشنال همراه باشید.

مهم‌ترین علائم اختلالات شخصیتی

به طور دقیق نمی‌توان از علائم این بیماری سخن گفت زیرا برای هر فرد به گونه‌ای مشکل‌ساز می‌شود. علاوه بر این اختلال شخصیت انواع متفاوتی دارد که علائم در هر نوع متفاوت است.

اما اگر بخواهیم یک تعریف کلی از علائم آن ارائه دهیم،  باید بگوییم این افراد نمی‌توانند  به‌درستی با دیگران ارتباط برقرار کنند. این بیماری و عدم ارتباط با دیگران گاهی  باعث روی‌ آوردن فرد به مواد مخدر، الکل، ابتلا به افسردگی و مشکلات زیاد دیگری می‌شود.

انواع اختلالات شخصیتی

این اختلالات به دسته A,B و C تقسیم می‌شوند و در کل 10 نوع از آنها وجود دارد.

اختلالات دسته A

در این دسته فرد در هر مکانی ظاهر شود، به‌گونه ای رفتار می‌کند که از نظر دیگران عجیب وغریب است. این موضوع در داشتن یک زندگی نرمال خدشه وارد می‌کند. حال به معرفی زیر دسته های این نوع اختلال می‌پردازیم.

اختلال شخصیتی پارانوئید

در این نوع اختلال فرد همیشه به دیگران مشکوک است. از هر حرف و سخنی،  برداشت کینه توزانه دارد. احساس می‌کند همه‌ی اطرفیانش در صدد ضربه زدن به‌ او هستند. نمی‌تواند به همسر و دوستان خود اعتماد کند. خیلی زود خشمگین می‌شود و واکنش های بدی از خود نشان می‌دهد. در نگه‌داشتن کینه و دلخوری بسیار مصر است و حاضر به بخشیدن دیگران نمی‌شود.

اختلال شخصیتی اسکیزوئید

افراد مبتلا به اختلال اسکیزوئید معمولا از انزوا و گوشه‌گیری رنج می‌برند. این افراد نمی‌توانند به خوبی احساسات خود را بیان کنند و همیشه تنهایی را به بودن در جمع ترجیح می‌دهند. به همین دلیل شاید انسان‌های بی‌احساسی به‌نظر بیایند.

ارتباط برقرار کردن با این دسته از افراد کار بسیار مشکلی است. چون خودشان تمایلی به ایجاد رابطه‌ ندارند.

اختلال شخصیتی اسکیزوتایپال

افراد دارای اختلال شخصیتی اسکیزوتایپال معمولا آدم‌های عجیبی به‌نظر می‌آیند. این افراد در نوع پوشش، طرز حرف زدن، باورها وحتی افکار خود، غیر منطقی و عجیب هستند.

در روابطشان رفتارهای غیرعادی از خود نشان می‌دهند. روی باورهای غلط تعصب شدیدی دارند و درکل احساس می‌کنند هر اتفاقی که در طبیعت می‌افتد حاوی یک پیام پنهانی برای آنهاست.

اختلالات شخصیت دسته B

بزرگترین اختلالی که این دسته از افراد با آن مواجه هستند عدم توانایی در کنترل احساسات است. به‌این‌صورت که برای اتفاق‌های پیش‌پا افتاده، واکنش های شدیدی از خود نشان می‌دهند و شما هرگز نمی‌‌توانید نوع رفتار آنها در موقعیت‌های گوناگون را حدس بزنید.

این گروه خود به 4 دسته تقسیم می‌شود که در ادامه به توضیح هرکدام می‌پردازیم.

اختلال شخصیتی ضد اجتماعی

 از علائم و نشانه‌های این اختلال می‌توان به رفتارهای هنجارشکن و عدم ابراز پشیمانی از آن، دروغگویی، سرقت وقانون شکنی، رفتارهای خشونت آمیز و عدم مسئولیت‌پذیری اشاره کرد.

این بیماری معمولا ریشه در کودکی افراد دارد اما تا سنین نوجوانی یا جوانی علائمی از خود نشان نمی‌دهد.

اختلال شخصیت مرزی

این اختلال باعث می‌شود فرد در احساسات و روابطش دچار بی ثباتی و رفتارهای تکانشی شود. این افراد معمولا احساساتی نوسانی و ضدونقیض دارند که این موضوع باعث اضطراب و آشفتگی آنها می‌شود.

داشتن حس پوچی, اقدام به خودکشی و خشم شدید از دیگر ویژگی‌های این بیماری است.

اختلال شخصیت نمایشی

افراد دارای این اختلال علاقه دارند که همیشه در معرض توجه و تحسین دیگران باشند. عدم توجه به آنها ممکن است باعث ناراحتی و اضطرابشان شود. این افراد از هر چیزی برای جلب توجه شما استفاده می‌کنند. اختلال شخصیت خودشیفته

افراد خودشیفته احساس می‌کنند از دیگران مهم‌تر هستند. همیشه حق را به خودشان می‌دهند و از همدلی با دیگران طفره می‌روند.

اختلال شخصیت دسته C

این گروهبندی برای آن دسته افرادی است که همیشه اضطراب دارند و هراسانند. عملکرد رفتاری در این دسته اختلال نیز به 3 گروه تقسیم می‌شود.

اختلال شخصیت اجتنابی یا دوری‌گزین

این اختلال باعث می‌شود به فرد احساس ناکافی بودن، حقارت و عدم جذابیت دست دهد. همچنین این افراد نمی‌توانند به‌خوبی با دیگران ارتباط برقرار کنند.

اختلال شخصیت وابسته

همانطور که از نام این دسته مشخص است افراد مبتلا به این اختلال به شدت احساس وابستگی عاطفی و روانی به دیگران دارند. آنها فکر می‌کنند بدون حضور دیگران نمی‌توانند از پس هیچ کاری برآیند..

اختلال شخصیت وسواسی- جبری

افراد مبتلا به اختلال وسواسی در انجام هر کار و پروژه ای نهایت توجه و زمان خود را می‌گذارند. حتی ممکن است از روابط و زندگی شخصی خود بزنند تا کارها را کاملا بی نقص انجام دهند. این افراد در همه‌ی مسائل انعطاف ناپذیر عمل می‌کنند.

راه های درمان اختلالات شخصیتی

این اختلالات معمولا ریشه در کودکی دارند و با رسیدن به سن نوجوانی و جوانی از طریق افکار ذهنی و عملکردهای رفتاری خود را نشان می‌دهند. اگر احساس می‌کنید یک یا چند مورد از علائم اختلال شخصیت را دارید، ابتدا باید به یک روان‌درمانگر یا دکتر روانشناس مراجعه کنید.

هرگز فکر نکنید خودتان قدرت تشخیص این بیماری را دارید. چون هیچ دارویی برای درمان صددرصد اختلالات شخصیتی وجود ندارد، باید از طریق روان درمانی و شرکت در جلسات تراپی یک درمانگر یا روانشناس آن را درمان کنید. داروهایی که برای این بیماران تجویز می‌شود معمولا برای کاهش اضطراب، درمان افسردگی و جلوگیری از شدت گرفتن این بیماری‌ است و برای درمان کامل آن تاثیر خاصی ندارند.

جمع بندی

ما در اینجا نکات اساسی در رابطه با اختلالات شخصیتی را بیان کردیم. اما تشخیص نهایی به عهده‌ی پزشک درمانگر است. بهترین راه برای درمان این بیماری و اختلالات گوش دادن به حرف‌های پزشک و همچنین شروع یک زندگی جدید با عادت‌های سالم رفتاری است.