کم آبی بدن یکی از مهم ترین نکاتی است که همیشه باید به آن توجه داشته باشید. کمبود آب در عملکرد ارگان های مختلف بدن اختلال ایجاد می کند و مشکلاتی را برای انسان به وجود می آورد. کم آبی در موارد بسیار شدید، کما یا حتی مرگ را به دنبال دارد.
برای این که دچار مشکلات ناشی از کم آبی نشوید، باید به میزان آب بدنتان توجه کنید و آن را همیشه هیدراته نگه دارید. این مسئله زمانی که در فصل های گرم سال هستید، اهمیت بیشتری پیدا می کند. در این مقاله از بخش سلامت دانش جوین در مورد کم آبی بدن صحبت می کنیم و به بیان علل، علائم و نکات درمانی آن می‌پردازیم.
کم آبی چیست؟
بخش عمده ای از بدن انسان از آب تشکیل شده است. این میزان آب برای انجام فرآیندهای طبیعی بدن مانند هضم غذا، دفع مواد زائد، عملکرد عضلات و اعصاب، بهبود جریان گردش خون و دیگر موارد، حیاتی است.
کم آبی زمانی اتفاق می افتد که بدن انسان به دلایل مختلفی چون تعرق زیاد، ادرار بیش از حد، اسهال و استفراغ، آب زیادی از دست بدهد. در این صورت بدن با کم آبی مواجه شده و عملکرد بخشهای مختلف را مختل می کند.
هرچه میزان کم آبی بدن بیشتر باشد، مشکلاتی که برای انسان ایجاد می کند، گسترده تر خواهد بود. با توجه به این موارد، توصیه می شود در طور روز به اندازه کافی مایعات بنوشید و بدن خود را همیشه هیدراته نگه دارید تا دچار مشکل نشوید.
چه عواملی باعث کم آبی می شوند؟
اغلب مردم در طول روز از طریق عملکردهای طبیعی بدن مانند تنفس، ادرار، دفع مواد غذایی و تعریق، حدود 3 لیتر آب از دست می دهند. میزان آب از دست رفته از طریق مصرف نوشیدنی ها و مایعات موجود در غذا، تأمین می شود. اگر به هر دلیلی، مانند بیماری، نتوانید به اندازه کافی آب و غذا مصرف کنید، دچار کم آبی می شوید.
از جمله مهم ترین دلایل کم آبی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گرمازدگی و تعریق زیاد در فصل های گرم سال
- تب و درجه حرارت بالا
- اسهال و استفراغ
- ورزش و فعالیت های بدنی شدید
- مصرف بیش از حد الکل
- دیابت
- مصرف داروهای ادرار آور
علائم و نشانه های کم آبی بدن
کم آبی بدن علائم و نشانه هایی دارد که مهم ترین آنها تشنگی است. زمانی که آب بدنتان کم می شود، احساس تشنگی می کنید و ممکن است کمی سردرد داشته باشید. در این شرایط می توانید با نوشیدن یک لیوان آب تشنگی خود را برطرف کنید و کم آبی بدن و سردرد را از بین ببرید.
از دیگر علائم کم آبی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خشکی دهان و خستگی
- سرگیجه و ضعف
- ادرار تیره
هرچقدر میزان کم آبی بدن بیشتر باشد، علائم آن نیز شدید تر خواهد بود. این علائم عبارت‌اند از:
- افزایش ضربان نبض
- گودی چشم
کاهش فشار خون و از دست دادن هوشیاری
کم آبی در نوزادان و کودکان
نوزادان و کودکان بیشتر مستعد کم آبی هستند. آنها متوجه این مسئله نمی شوند و شاید تشنگی را درک نکنند. توصیه می شود به نکات زیر توجه داشته باشید و با بررسی علائم، میزان کمبود آب بدن کودک را تشخیص دهید. علائم کم آبی در کودکان و نوزادان عبارت‌اند از:
- بی‌حال هستند و کمتر بازی می کنند.
- پوشکشان به مدت 3 ساعت یا بیشتر، خیس نمی شود.
- قسمت نرم بالای سرشان حالت فرورفتگی پیدا می کند.
- در هنگام گریه کردن اشک نمی ریزند.
برای جلوگیری از کم آبی بدن نوزاد، به طور مرتب به او شیر بدهید. اگر چنین علائمی را در کودک مشاهده کردید، برای رفع کم آبی بدن کودک، سعی کنید به او آب بنوشانید. اگر فرزند شما از نوشیدن آب اجتناب می کند، روش های زیر را امتحان کنید:
- به او شیر بدهید یا کودک خود را تشویق به خوردن غذاهای آبکی و رقیق کنید.
- با یک قاشق کوچک مقداری کمی آب به او بخورانید.
میوه هایی چون توت فرنگی، انگور یا خربزه را نصف کنید و به آرامی به کودک بدهید.
کم آبی بدن در بارداری
کم آبی بدن در بارداری بسیار شایع است. بسیاری از مادران در این دوران دچار تهوع صبحگاهی می شوند و با استفراغ بخشی از آب بدنشان را از دست می دهند. حتی ممکن است نتوانند غذا بخورند که در این صورت دچار کمبود مواد مغذی می شوند.
جنین تمام مواد مورد نیاز خود را از بدن مادر تأمین می کند و اگر مادر با کمبود مواد مغذی و آب مواجه باشد، جنین نیز دچار مشکل می شود. کم آبی اگر خفیف باشد، خطری برای جنین ندارد، اما اگر شدید باشد، بر رشد کودک تأثیر گذاشته و منجر به زایمان زودرس می شود.
کم آبی در سالمندان
اغلب سالمندان مشکلات حرکتی دارند و نمی توانند به راحتی بلند شوند و آب بنوشند. از این رو، بیشتر مستعد کم آبی هستند. کم آبی در سالمندان خطرات بسیاری جدی مانند سنگ کلیه، غش و ضعف و فشار خون پایین را به دنبال دارد.
اگر از سالمندی نگهداری می کنید، سعی کنید همیشه مقداری آب در دسترس او قرار دهید و مراقب باشید به اندازه کافی آب بنوشد. هشدار گوشی را تنظیم کنید و در فواصل زمانی منظم خوردن آب و غذا را به او یادآور شوید.
اگر سالمند تمایلی به نوشیدن آب ندارد، می توانید از انواع آب میوه، نوشیدنی های شیرین، قهوه، چای، میوه ها و سبزیجات برای هیدراته نگه داشتن بدن او استفاده کنید. غذاهای آبدار را در رژیم غذایی او بگنجانید و سالمند را تشویق به خوردن آن کنید.
درمان کم آبی بدن در طول بیماری
اگر بیمار هستید و با اسهال شدید و استفراغ مواجه شده اید، در معرض کم آبی قرار دارید. اسهال و استفراغ، آب و مواد مغذی حیاتی را از بدن شما خارج می کند و باعث کم آبی و ضعف می شود.
در این شرایط غذا خوردن ممکن است کمی سخت باشد، اما باید سعی کنید آن چه از دست می رود را جبران کنید. مقدار بسیار کمی آب یا مایعات بنوشید و این کار را در فواصل زمانی منظم انجام دهید. در این مواقع توصیه می شود مقداری نمک یا قند را در آب حل کرده و بنوشید.
جمع بندی
در این مقاله در مورد کم آبی بدن صحبت کردیم و به بیان علل، علائم و نکات درمانی آن پرداختیم. کم آبی اگر خفیف باشد، با نوشیدن یک لیوان آب برطرف می شود، اما اگر میزان کمبود آب در بدن شدت پیدا کند، مشکلات بسیاری برای انسان ایجاد کرده و حتی ممکن است به از دست دادن هوشیاری و مرگ منجر شود.
کودکان، سالمندان و بانوان باردار به دلیل شرایط بدنی خاصی که دارند، بیشتر در معرض کم آبی هستند. با توجه به عدم آگاهی کودک و ناتوانی افراد سالمند، اگر دارای فرزند هستید یا از سالمندان نگهداری می کنید، این مسئله را مورد توجه قرار دهید و طبق یک برنامه منظم، آن ها را تشویق به نوشیدن مایعات کنید.
