از جمله طرح های معروف و بسیار زیبای ایرانی، طرح بته جقه می باشد که در اکثر نقش های فرش از این طرح استفاده می شود و هم چنین این طرح از قدیم تاکنون در فرش بافی و گلیم بافی رونق دارد. بته جقه به معنای لغوی پر پرندگان می باشد. این طرح تزئینی و بسیار زیبا در فرش های ماشینی مورد استفاده است و از بیش ترین کاربردهای آن می توان به رودوزی و ترمه اشاره کرد. به طور کلی این طرح به این صورت است که بته ای از پرندگان می باشد که بر روی فرش بافته می شود که البته در قدیم هم این طرح بر روی کلاه پادشاهان طراحی و استفاده می شد چرا که نماد سروی است که پرنده بر روی آن می باشد و نشان از تواضع ایرانی ها می باشد.
انواع طرح بته جقه
همانطور که اشاره شد، این طرح پرندگانی بر روی سرو است که به مدل های مختلفی طراحی می شوند و هم چنین این طرح به سرو خمیده هم معروف می باشد. در اکثر هنر ها از جمله فرش ها و گلیم ها، شال بافی و کاشی سفالی، ترمه و پته این طرح دیده می شود و دارای انواع مختلفی است که این انواع شامل موارد زیر می باشد:
۱- بته میری
۲- بته خرقه ای
۳- بته کاجی
۴- بته قلمکار و بادامی
۵- بته مادر بچه و
۶- بته شاخ گوزنی
این موارد از معروف ترین ها هستند که بیش تر مورد استفاده قرار می گیرد و اکثر این طرح ها هم بر روی حاشیه های فرش بافته می شود و از معمول ترین این طرح ها می توان به بته میری و بته قلمکار اشاره کرد که در اکثر طرح ها وجود دارد.
طرح و ساختار نقش بته جقه
فرش ها از دیر باز مورد استفاده قرار می گرفتند و به طور کلی صنعتی به نام قالی بافی هم رونق داشت که در زمان گذشته تا به امروز این صنعت پا برجا می باشد. هم چنین در هر دوره ای از تاریخ فرش ها به صورت دستبافت و در طرح های مختلفی بافته می شدند و این مرتبط با تاریخ هر دوره و هر سرزمین می باشد که امروزه برخی از این فرش ها به صورت عتیقه ای در موزه ها وجود دارند و بیان گر دوره ای از تاریخ می باشند. نقش فرش ها می تواند برگرفته از هر چیزی باشد که به نام های مخصوص به خوی هم معروف می باشد. این طرح ها همانند نقوش اسلیمی امروزه حتی به روش های مختلفی و با پیشرفت هایی که در این صنعت داشتیم بهتر از گذشته می باشد و امروزه تنها در فرش های ماشینی دیده می شود چرا که از ریزه کاری های بسیار زیادی هم برخوردار می باشند و البته الهام گرفته از تاریخ هستند.
اگر بخواهیم در رابطه با این طرح سخن بگوییم باید گفت که این طرح به صورت یک خط می باشد که ابتدا و انتهای خمیده شکلی دارد که به اصطلاح گفته می شود کج است و در نهایت پیوستگی بین خطوط ایجاد می شود که گفته می شود خط ها امتدادی ندارند و در نهایت تصویری مشاهده می شود که یک شکم بین خط ایجاد شده است. برخی این تصویر را به شکل های دیگری مشاهده می کنند و به شکل بادام، میوه ی صنوبر، قطره ی باران یا اشک و یا چشم طوطی هندی می بینند. اما در نهایت به شکل سروی است که پرندگان زیادی بر روی آن قرار گرفته و این طرح اصل ساختار و طرح بته جقه می باشد. ساختار زیبا و چشمگیری که این طرح دارد باعث شده که جز طرح های زینتی به شمار آید و در اکثر فرش ها بافته شود و هم چنین مورد توجه بسیاری از افراد هم قرار گرفته است و حتی در برخی فرش ها از این طرح ها به عنوان طرح اصلی و در قسمت مرکزی فرش استفاده می شود و در برخی دیگر در قسمت های حاشیه ای به کار می رود.
جهت شستشوی انواع فرش عتیقه ای می توانید از قالیشویی معتبر خدمات بگیرید.
بته جقه در هنر ایرانی نماد چه چیزی می باشد؟
نماد این هنر چهار مضمون دارد که شامل موارد زیر است:
۱- نماد سرو سرافکنده
به طور کلی سرو به علت خمیدگی که دارد یه حالتی از تواضع را نشان می دهد و این افتادگی سرو است که مضمون این نماد می باشد و علاوه بر این موضوع مفهوم مقاومت هم می دهد که در برابر نا آرامی ها می باشد.
۲- نشان از عدد چهار
اگر از نظر هندسی به این طرح نگاه کنیم دایره ای را می بینیم که به چهار قسمت مساوی تقسیم شده است که می تواند نماد عدد چهار برای هر چیزی از جمله فصل، ماه، طبع و…. باشد.
۳- نماد گیاه و طوطی هندی
این نماد بیش تر در صنایع دستی و شال و روسری استفاده می شود و به وضوح طوطی و گیاهانی دیده می شود و بر روی فرش معمولا از این طرح استفاده نمی کنند.
۴- نماد تکامل
این چهار نماد کلی از این طرح گرفته شده است که با توجه به نمادی که دارد و حتی جدا از این موضوع به علت زیبایی خاصی که دارد کاربرد بسیار زیادی در هر زمینه ای دارد و مورد استفاده هم قرار می گیرد.
کاربرد طرح بته جقه
بته جقه طرحی بسیار زیبا و چشمگیر است و جز طرح های پر مصرف در طرح های ایرانی می باشد که حتی از این طرح علاوه بر فرش در کاشی ها و پارچه ها و به طور کلی صنایع دستی هم استفاده می شود و به دلیل این که از درخت سرو در آن الهام گرفته شده به این نام معروف می باشد. در این طرح بر روی فرش بته هایی وجود دارد که به صورت صاف و یا سر کج وجود دارد و به وضوح هم مشخص می باشد و حتی در این طرح از شاخ گوزن استفاده شده است. این طرح به علت وجود انواع مختلفی از طرح ها که ذکر کردیم از رنگ های بسیار مختلفی استفاده شده است و به طور بسیار خاصی دارای تنوع می باشد که به هر سبک دیزاینی مطابقت دارد. این طرح از زیبایی خاصی برخوردار است و بسیار هم موسوم بوده و بسیار مورد استفاده قرار می گرفت چرا که در این طرح از شکل های مختلفی استفاده شده است و دارای گل و گیاهان و درختان بسیار زیبا و پیچ و تاب خورده ای می باشد و البته طرح های دیگری هم از جمله پرندگان و سایر موارد که ذکر کردیم وجود دارد. علاوه بر این مواردی که ذکر کردیم. در زندگی امروز هم می توانید این طرح را مشاهده کنید که بر روی اکثر اشیا به صورت چاپی از این نقش استفاده می شود و حتی در سبک های مدرن هم بسیار کاربردی می باشند. این طرح جز طرح های تاریخی و حتی ریشه ی تاریخی هم دارد که از قدیم تا به امروز کاربرد دارد و می توان این طرح را جز پر طرفدار ترین و پر مصرف ترین ها قرار داد.