در عصر دیجیتال امروز، استفاده از اینترنت و فضای مجازی بخش جدایی‌ناپذیر زندگی روزمره ماست. اما همین فضا می‌تواند بستری برای وقوع جرایم جدیدی مانند هک، کلاهبرداری اینترنتی، نشر اکاذیب یا مزاحمت باشد. برای حفاظت از امنیت کاربران در این فضا، نهادی تخصصی تحت عنوان پلیس فتا تشکیل شده است. در ادامه توضیح می‌دهیم پلیس فتا چیست، چه وظایفی دارد و چه کسانی را دستگیر می‌کند.
پلیس فتا چیست؟
پلیس فتا که نام کامل آن «پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات» است، یکی از واحدهای تخصصی زیرمجموعه فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) محسوب می‌شود. این نهاد با هدف نظارت، پیشگیری، کشف و مقابله با جرایم سایبری و تخلفات اینترنتی تشکیل شده و از زمان تأسیس تاکنون، نقش مهمی در تأمین امنیت دیجیتال کشور ایفا کرده است.
پلیس فتا در تاریخ بیست و دوم بهمن‌ماه سال ۱۳۸۹ به‌طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد. پیش از آن، رسیدگی به جرایم رایانه‌ای برعهده «اداره مبارزه با جرایم رایانه‌ای» در پلیس آگاهی بود، اما با گسترش کاربرد اینترنت، پیچیدگی جرایم دیجیتال و نیاز به رویکردی تخصصی‌تر، ساختار مستقلی تحت عنوان پلیس فتا ایجاد شد.
این پلیس به‌منظور صیانت از امنیت عمومی در فضای مجازی تشکیل شد تا با استفاده از فناوری‌های نوین و تیم‌های فنی، بتواند به مقابله با تهدیداتی همچون هک، کلاهبرداری اینترنتی، سرقت اطلاعات، تخریب داده‌ها، مزاحمت‌های مجازی، نشر اکاذیب، محتواهای غیراخلاقی و سایر جرایم رایانه‌ای بپردازد.
پلیس فتا به‌عنوان یکی از بازوهای اجرایی قانون جرایم رایانه‌ای که در سال ۱۳۸۸ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده، فعالیت می‌کند. این نهاد زیر نظر معاونت فناوری اطلاعات فراجا بوده و در تمامی استان‌ها و شهرهای بزرگ کشور دارای نمایندگی است.
چرا پلیس فتا اهمیت دارد؟
با رشد روزافزون استفاده از اینترنت، مخصوصاً در زمینه‌هایی مانند خرید اینترنتی، بانکداری الکترونیکی، شبکه‌های اجتماعی و کسب‌وکارهای آنلاین، تهدیدات سایبری نیز به‌همان نسبت افزایش یافته‌اند. پلیس فتا با ردیابی فعالیت‌های مشکوک، جلوگیری از نفوذ و سوءاستفاده از اطلاعات شخصی و همچنین مقابله با شایعات و تخریب‌های سازمان‌یافته، نقش مهمی در حفظ امنیت روانی و مالی کاربران فضای مجازی دارد.
وظایف پلیس فتا چیست؟
در ادامه نگاهی به وظایف پلیس فتا داریم.
1. شناسایی و پیگیری جرایم سایبری
پلیس فتا مسئول کشف جرایمی است که در فضای مجازی رخ می‌دهند. این جرایم شامل هک، کلاهبرداری اینترنتی، فیشینگ، سرقت اطلاعات، جعل رایانه‌ای، شنود غیرمجاز، نشر اکاذیب و انتشار محتوای غیرمجاز هستند
2. رسیدگی به شکایات مردمی
پس از ثبت شکایت توسط افراد حقیقی یا حقوقی، پلیس فتا وارد عمل شده و تحقیقات اولیه را آغاز می‌کند. این فرآیند شامل جمع‌آوری مدارک دیجیتال و دریافت مجوز قضایی برای بررسی تراکنش‌ها یا ردیابی کاربران است.
3. پیشگیری و آموزش عمومی
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های کار پلیس فتا، اطلاع‌رسانی عمومی درباره شگردهای کلاهبرداری و روش‌های محافظت از خود در فضای مجازی است. این آموزش‌ها شامل اطلاعیه‌ها، هشدارها، کارگاه‌ها و محتوای رسانه‌ای است.
۴. پایش فضای مجازی
پلیس فتا به‌طور پیوسته سایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌ها را پایش می‌کند تا تخلفات بدون شکایت رسمی نیز شناسایی و پرونده‌سازی شوند. برخی پرونده‌ها حتی بدون شاکی خصوصی توسط این نهاد شناسایی می‌شود.
۵. همکاری قضایی و بین‌المللی
پلیس فتا برای رسیدگی به جرایم سایبری، با دادسرای جرایم اینترنتی، مراجع قضایی و گاهی نهادهای بین‌المللی همکاری دارد. پس از جمع‌آوری شواهد، پرونده به دادسرا ارسال می‌شود تا فرآیند قضایی ادامه یابد.
پلیس فتا برای چیست؟
هدف تشکیل پلیس فتا ایجاد امنیت در فضای مجازی و جلوگیری از سوءاستفاده‌های جدیدی است که برخورد با آنها دشوارتر از جرایم سنتی‌اند. به‌طور کلی، پلیس فتا برای موارد زیر ایجاد شده:
- نظارت بر امنیت دیجیتال و جلوگیری از جرایم سایبری
- حمایت از حقوق شهروندان در فضای مجازی
- صیانت از ارزش‌ها و فضای سالم در فضای تولید و تبادل اطلاعات
- مقابله با تهدیداتی چون هک، کلاهبرداری و نشر محتوای غیرقانونی
پلیس فتا چه کسانی را دستگیر می‌کند؟
پلیس فتا مسئول پیگیری افرادی است که مرتکب جرایم زیر می‌شوند:
- مرتکبان هک و نفوذ غیرمجاز به حساب‌ها یا سیستم‌ها
- کلاهبرداران اینترنتی مانند ایجاد فروشگاه جعلی، فیشینگ، پیامک‌ها یا ایمیل‌های فریبنده
- منتشرکنندگان محتوای غیرمجاز یا مستهجن
- مزاحمان آنلاین یا تهدیدکنندگان در شبکه‌های اجتماعی
- افراد ناقض حریم خصوصی دیگران، پول‌شویان اینترنتی و قاچاقچیان آنلاین. پلیس فتا با روش‌هایی مانند ردیابی IP، تحلیل ترافیک تراکنش‌های بانکی، بررسی اکانت‌های شبکه‌های اجتماعی و درنهایت با دستور قضائی، متهم را شناسایی و دستگیر می‌کند.
روند تحقیق و دستگیری توسط پلیس فتا
۱. ثبت شکایت یا گزارش مردمی
۲. تحقیقات اولیه دیجیتال، بررسی IP، تراکنش‌ها، پیام‌ها و فعالیت‌های آنلاین
۳. دریافت مجوز قضایی برای دسترسی به اطلاعات خصوصی
۴. جمع‌آوری مستندات دیجیتال مانند اسکرین‌شات، تراکنش‌ها و پیام‌ها
۵. ارسال درخواست جلب یا صدور حکم بازداشت پس از شناسایی متهم
۶. تحویل پرونده به مراجع قضایی و آغاز مراحل بازجویی و پیگرد قانونی
روش‌های ثبت شکایت به پلیس فتا
- روش آنلاین: مراجعه به سایت رسمی پلیس فتا (fata.gov.ir)، پر کردن فرم شکایت، بارگذاری مدارک دیجیتال و دریافت کد رهگیری برای پیگیری آنلاین پرونده
- مراجعه حضوری: ثبت شکایت در دفاتر مراکز استان‌ها با ارائه مدارک چاپی
- تماس تلفنی اضطراری: با شماره‌های ۲۴ ساعته مانند ۰۹۶۳۸۰ برای شرایط فوری شکایت یا مشاوره محدود
چرا گزارش به‌موقع مهم است؟
سرعت در گزارش‌دهی، تأثیر زیادی در عملکرد پلیس فتا دارد. هرچه سریع‌تر شکایت ثبت شود، احتمال مسدودسازی حساب‌های کلاهبرداران یا بازیابی برخی دارایی‌ها بیشتر خواهد بود. همچنین تهیه مدارک دقیق و ارائه شواهد واضح به تسریع روند رسیدگی کمک می‌کند.
جمع‌بندی نهایی
پلیس فتا نهادی است مختص فضای مجازی که با هدف تأمین امنیت دیجیتال و مقابله با جرایم سایبری در ایران فعالیت می‌کند. وظایف آن شامل شناسایی جرایم سایبری، رسیدگی به شکایات مردمی، پیشگیری و آموزش، پایش فضای مجازی و همکاری قضایی است. پلیس فتا افرادی را دستگیر می‌کند که در فضای مجازی مرتکب جرم شده‌اند، برای نمونه هکرها، کلاهبرداران اینترنتی و منتشرکنندگان محتوای غیرمجاز.
اگر در فضای مجازی با مشکلی مواجه شدید، سریع‌تر اقدام کند؛ چه با ثبت گزارش آنلاین، چه با مراجعه حضوری تا پلیس فتا بتواند برای حفظ امنیت دیجیتالت وارد عمل شود.
سؤالات متداول درباره پلیس فتا
خیر. پلیس فتا پس از جمع‌آوری مستندات دیجیتال، باید از مراجع قضایی مانند دادسرا مجوز جلب یا بازداشت بگیرد. پس از صدور حکم قانونی، دستگیری با هماهنگی کامل انجام می‌شود.
بله. توهین، افترا، نشر اکاذیب یا تهدید در فضای مجازی از جمله جرایم قابل پیگیری توسط پلیس فتا هستند. کافی است از پیام‌ها یا کامنت‌ها اسکرین‌شات تهیه کنید و با مراجعه به سایت یا دفتر پلیس فتا شکایت ثبت کنید.
بله. از طریق وب‌سایت رسمی پلیس فتا به نشانی www.fata.gov.ir می‌توانید شکایت خود را ثبت کنید. در این سامانه امکان پیوست فایل، درج مشخصات و دریافت کد پیگیری وجود دارد.
پلیس فتا مسئول رسیدگی به جرایمی مانند هک، فیشینگ، کلاهبرداری آنلاین، انتشار محتوای مستهجن، برداشت غیرمجاز از حساب‌ها، تهدید در فضای مجازی، فروش داروهای غیرقانونی، شرط‌بندی اینترنتی و هر نوع سوءاستفاده از فضای دیجیتال است.
در عصر دیجیتال امروز، استفاده از اینترنت و فضای مجازی بخش جدایی‌ناپذیر زندگی روزمره ماست. اما همین فضا می‌تواند بستری برای وقوع جرایم جدیدی مانند هک، کلاهبرداری اینترنتی، نشر اکاذیب یا مزاحمت باشد. برای حفاظت از امنیت کاربران در این فضا، نهادی تخصصی تحت عنوان پلیس فتا تشکیل شده است. در ادامه توضیح می‌دهیم پلیس فتا چیست، چه وظایفی دارد و چه کسانی را دستگیر می‌کند.
پلیس فتا چیست؟
پلیس فتا که نام کامل آن «پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات» است، یکی از واحدهای تخصصی زیرمجموعه فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) محسوب می‌شود. این نهاد با هدف نظارت، پیشگیری، کشف و مقابله با جرایم سایبری و تخلفات اینترنتی تشکیل شده و از زمان تأسیس تاکنون، نقش مهمی در تأمین امنیت دیجیتال کشور ایفا کرده است.
پلیس فتا در تاریخ بیست و دوم بهمن‌ماه سال ۱۳۸۹ به‌طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد. پیش از آن، رسیدگی به جرایم رایانه‌ای برعهده «اداره مبارزه با جرایم رایانه‌ای» در پلیس آگاهی بود، اما با گسترش کاربرد اینترنت، پیچیدگی جرایم دیجیتال و نیاز به رویکردی تخصصی‌تر، ساختار مستقلی تحت عنوان پلیس فتا ایجاد شد.
این پلیس به‌منظور صیانت از امنیت عمومی در فضای مجازی تشکیل شد تا با استفاده از فناوری‌های نوین و تیم‌های فنی، بتواند به مقابله با تهدیداتی همچون هک، کلاهبرداری اینترنتی، سرقت اطلاعات، تخریب داده‌ها، مزاحمت‌های مجازی، نشر اکاذیب، محتواهای غیراخلاقی و سایر جرایم رایانه‌ای بپردازد.
پلیس فتا به‌عنوان یکی از بازوهای اجرایی قانون جرایم رایانه‌ای که در سال ۱۳۸۸ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده، فعالیت می‌کند. این نهاد زیر نظر معاونت فناوری اطلاعات فراجا بوده و در تمامی استان‌ها و شهرهای بزرگ کشور دارای نمایندگی است.
چرا پلیس فتا اهمیت دارد؟
با رشد روزافزون استفاده از اینترنت، مخصوصاً در زمینه‌هایی مانند خرید اینترنتی، بانکداری الکترونیکی، شبکه‌های اجتماعی و کسب‌وکارهای آنلاین، تهدیدات سایبری نیز به‌همان نسبت افزایش یافته‌اند. پلیس فتا با ردیابی فعالیت‌های مشکوک، جلوگیری از نفوذ و سوءاستفاده از اطلاعات شخصی و همچنین مقابله با شایعات و تخریب‌های سازمان‌یافته، نقش مهمی در حفظ امنیت روانی و مالی کاربران فضای مجازی دارد.
وظایف پلیس فتا چیست؟
در ادامه نگاهی به وظایف پلیس فتا داریم.
1. شناسایی و پیگیری جرایم سایبری
پلیس فتا مسئول کشف جرایمی است که در فضای مجازی رخ می‌دهند. این جرایم شامل هک، کلاهبرداری اینترنتی، فیشینگ، سرقت اطلاعات، جعل رایانه‌ای، شنود غیرمجاز، نشر اکاذیب و انتشار محتوای غیرمجاز هستند
2. رسیدگی به شکایات مردمی
پس از ثبت شکایت توسط افراد حقیقی یا حقوقی، پلیس فتا وارد عمل شده و تحقیقات اولیه را آغاز می‌کند. این فرآیند شامل جمع‌آوری مدارک دیجیتال و دریافت مجوز قضایی برای بررسی تراکنش‌ها یا ردیابی کاربران است.
3. پیشگیری و آموزش عمومی
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های کار پلیس فتا، اطلاع‌رسانی عمومی درباره شگردهای کلاهبرداری و روش‌های محافظت از خود در فضای مجازی است. این آموزش‌ها شامل اطلاعیه‌ها، هشدارها، کارگاه‌ها و محتوای رسانه‌ای است.
۴. پایش فضای مجازی
پلیس فتا به‌طور پیوسته سایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌ها را پایش می‌کند تا تخلفات بدون شکایت رسمی نیز شناسایی و پرونده‌سازی شوند. برخی پرونده‌ها حتی بدون شاکی خصوصی توسط این نهاد شناسایی می‌شود.
۵. همکاری قضایی و بین‌المللی
پلیس فتا برای رسیدگی به جرایم سایبری، با دادسرای جرایم اینترنتی، مراجع قضایی و گاهی نهادهای بین‌المللی همکاری دارد. پس از جمع‌آوری شواهد، پرونده به دادسرا ارسال می‌شود تا فرآیند قضایی ادامه یابد.
پلیس فتا برای چیست؟
هدف تشکیل پلیس فتا ایجاد امنیت در فضای مجازی و جلوگیری از سوءاستفاده‌های جدیدی است که برخورد با آنها دشوارتر از جرایم سنتی‌اند. به‌طور کلی، پلیس فتا برای موارد زیر ایجاد شده:
- نظارت بر امنیت دیجیتال و جلوگیری از جرایم سایبری
- حمایت از حقوق شهروندان در فضای مجازی
- صیانت از ارزش‌ها و فضای سالم در فضای تولید و تبادل اطلاعات
- مقابله با تهدیداتی چون هک، کلاهبرداری و نشر محتوای غیرقانونی
پلیس فتا چه کسانی را دستگیر می‌کند؟
پلیس فتا مسئول پیگیری افرادی است که مرتکب جرایم زیر می‌شوند:
- مرتکبان هک و نفوذ غیرمجاز به حساب‌ها یا سیستم‌ها
- کلاهبرداران اینترنتی مانند ایجاد فروشگاه جعلی، فیشینگ، پیامک‌ها یا ایمیل‌های فریبنده
- منتشرکنندگان محتوای غیرمجاز یا مستهجن
- مزاحمان آنلاین یا تهدیدکنندگان در شبکه‌های اجتماعی
- افراد ناقض حریم خصوصی دیگران، پول‌شویان اینترنتی و قاچاقچیان آنلاین. پلیس فتا با روش‌هایی مانند ردیابی IP، تحلیل ترافیک تراکنش‌های بانکی، بررسی اکانت‌های شبکه‌های اجتماعی و درنهایت با دستور قضائی، متهم را شناسایی و دستگیر می‌کند.
روند تحقیق و دستگیری توسط پلیس فتا
۱. ثبت شکایت یا گزارش مردمی
۲. تحقیقات اولیه دیجیتال، بررسی IP، تراکنش‌ها، پیام‌ها و فعالیت‌های آنلاین
۳. دریافت مجوز قضایی برای دسترسی به اطلاعات خصوصی
۴. جمع‌آوری مستندات دیجیتال مانند اسکرین‌شات، تراکنش‌ها و پیام‌ها
۵. ارسال درخواست جلب یا صدور حکم بازداشت پس از شناسایی متهم
۶. تحویل پرونده به مراجع قضایی و آغاز مراحل بازجویی و پیگرد قانونی
روش‌های ثبت شکایت به پلیس فتا
- روش آنلاین: مراجعه به سایت رسمی پلیس فتا (fata.gov.ir)، پر کردن فرم شکایت، بارگذاری مدارک دیجیتال و دریافت کد رهگیری برای پیگیری آنلاین پرونده
- مراجعه حضوری: ثبت شکایت در دفاتر مراکز استان‌ها با ارائه مدارک چاپی
- تماس تلفنی اضطراری: با شماره‌های ۲۴ ساعته مانند ۰۹۶۳۸۰ برای شرایط فوری شکایت یا مشاوره محدود
چرا گزارش به‌موقع مهم است؟
سرعت در گزارش‌دهی، تأثیر زیادی در عملکرد پلیس فتا دارد. هرچه سریع‌تر شکایت ثبت شود، احتمال مسدودسازی حساب‌های کلاهبرداران یا بازیابی برخی دارایی‌ها بیشتر خواهد بود. همچنین تهیه مدارک دقیق و ارائه شواهد واضح به تسریع روند رسیدگی کمک می‌کند.
جمع‌بندی نهایی
پلیس فتا نهادی است مختص فضای مجازی که با هدف تأمین امنیت دیجیتال و مقابله با جرایم سایبری در ایران فعالیت می‌کند. وظایف آن شامل شناسایی جرایم سایبری، رسیدگی به شکایات مردمی، پیشگیری و آموزش، پایش فضای مجازی و همکاری قضایی است. پلیس فتا افرادی را دستگیر می‌کند که در فضای مجازی مرتکب جرم شده‌اند، برای نمونه هکرها، کلاهبرداران اینترنتی و منتشرکنندگان محتوای غیرمجاز.
اگر در فضای مجازی با مشکلی مواجه شدید، سریع‌تر اقدام کند؛ چه با ثبت گزارش آنلاین، چه با مراجعه حضوری تا پلیس فتا بتواند برای حفظ امنیت دیجیتالت وارد عمل شود.
سؤالات متداول درباره پلیس فتا
خیر. پلیس فتا پس از جمع‌آوری مستندات دیجیتال، باید از مراجع قضایی مانند دادسرا مجوز جلب یا بازداشت بگیرد. پس از صدور حکم قانونی، دستگیری با هماهنگی کامل انجام می‌شود.
بله. توهین، افترا، نشر اکاذیب یا تهدید در فضای مجازی از جمله جرایم قابل پیگیری توسط پلیس فتا هستند. کافی است از پیام‌ها یا کامنت‌ها اسکرین‌شات تهیه کنید و با مراجعه به سایت یا دفتر پلیس فتا شکایت ثبت کنید.
بله. از طریق وب‌سایت رسمی پلیس فتا به نشانی www.fata.gov.ir می‌توانید شکایت خود را ثبت کنید. در این سامانه امکان پیوست فایل، درج مشخصات و دریافت کد پیگیری وجود دارد.
پلیس فتا مسئول رسیدگی به جرایمی مانند هک، فیشینگ، کلاهبرداری آنلاین، انتشار محتوای مستهجن، برداشت غیرمجاز از حساب‌ها، تهدید در فضای مجازی، فروش داروهای غیرقانونی، شرط‌بندی اینترنتی و هر نوع سوءاستفاده از فضای دیجیتال است.
در عصر دیجیتال امروز، استفاده از اینترنت و فضای مجازی بخش جدایی‌ناپذیر زندگی روزمره ماست. اما همین فضا می‌تواند بستری برای وقوع جرایم جدیدی مانند هک، کلاهبرداری اینترنتی، نشر اکاذیب یا مزاحمت باشد. برای حفاظت از امنیت کاربران در این فضا، نهادی تخصصی تحت عنوان پلیس فتا تشکیل شده است. در ادامه توضیح می‌دهیم پلیس فتا چیست، چه وظایفی دارد و چه کسانی را دستگیر می‌کند.
پلیس فتا چیست؟
پلیس فتا که نام کامل آن «پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات» است، یکی از واحدهای تخصصی زیرمجموعه فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) محسوب می‌شود. این نهاد با هدف نظارت، پیشگیری، کشف و مقابله با جرایم سایبری و تخلفات اینترنتی تشکیل شده و از زمان تأسیس تاکنون، نقش مهمی در تأمین امنیت دیجیتال کشور ایفا کرده است.
پلیس فتا در تاریخ بیست و دوم بهمن‌ماه سال ۱۳۸۹ به‌طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد. پیش از آن، رسیدگی به جرایم رایانه‌ای برعهده «اداره مبارزه با جرایم رایانه‌ای» در پلیس آگاهی بود، اما با گسترش کاربرد اینترنت، پیچیدگی جرایم دیجیتال و نیاز به رویکردی تخصصی‌تر، ساختار مستقلی تحت عنوان پلیس فتا ایجاد شد.
این پلیس به‌منظور صیانت از امنیت عمومی در فضای مجازی تشکیل شد تا با استفاده از فناوری‌های نوین و تیم‌های فنی، بتواند به مقابله با تهدیداتی همچون هک، کلاهبرداری اینترنتی، سرقت اطلاعات، تخریب داده‌ها، مزاحمت‌های مجازی، نشر اکاذیب، محتواهای غیراخلاقی و سایر جرایم رایانه‌ای بپردازد.
پلیس فتا به‌عنوان یکی از بازوهای اجرایی قانون جرایم رایانه‌ای که در سال ۱۳۸۸ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده، فعالیت می‌کند. این نهاد زیر نظر معاونت فناوری اطلاعات فراجا بوده و در تمامی استان‌ها و شهرهای بزرگ کشور دارای نمایندگی است.
چرا پلیس فتا اهمیت دارد؟
با رشد روزافزون استفاده از اینترنت، مخصوصاً در زمینه‌هایی مانند خرید اینترنتی، بانکداری الکترونیکی، شبکه‌های اجتماعی و کسب‌وکارهای آنلاین، تهدیدات سایبری نیز به‌همان نسبت افزایش یافته‌اند. پلیس فتا با ردیابی فعالیت‌های مشکوک، جلوگیری از نفوذ و سوءاستفاده از اطلاعات شخصی و همچنین مقابله با شایعات و تخریب‌های سازمان‌یافته، نقش مهمی در حفظ امنیت روانی و مالی کاربران فضای مجازی دارد.
وظایف پلیس فتا چیست؟
در ادامه نگاهی به وظایف پلیس فتا داریم.
1. شناسایی و پیگیری جرایم سایبری
پلیس فتا مسئول کشف جرایمی است که در فضای مجازی رخ می‌دهند. این جرایم شامل هک، کلاهبرداری اینترنتی، فیشینگ، سرقت اطلاعات، جعل رایانه‌ای، شنود غیرمجاز، نشر اکاذیب و انتشار محتوای غیرمجاز هستند
2. رسیدگی به شکایات مردمی
پس از ثبت شکایت توسط افراد حقیقی یا حقوقی، پلیس فتا وارد عمل شده و تحقیقات اولیه را آغاز می‌کند. این فرآیند شامل جمع‌آوری مدارک دیجیتال و دریافت مجوز قضایی برای بررسی تراکنش‌ها یا ردیابی کاربران است.
3. پیشگیری و آموزش عمومی
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های کار پلیس فتا، اطلاع‌رسانی عمومی درباره شگردهای کلاهبرداری و روش‌های محافظت از خود در فضای مجازی است. این آموزش‌ها شامل اطلاعیه‌ها، هشدارها، کارگاه‌ها و محتوای رسانه‌ای است.
۴. پایش فضای مجازی
پلیس فتا به‌طور پیوسته سایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌ها را پایش می‌کند تا تخلفات بدون شکایت رسمی نیز شناسایی و پرونده‌سازی شوند. برخی پرونده‌ها حتی بدون شاکی خصوصی توسط این نهاد شناسایی می‌شود.
۵. همکاری قضایی و بین‌المللی
پلیس فتا برای رسیدگی به جرایم سایبری، با دادسرای جرایم اینترنتی، مراجع قضایی و گاهی نهادهای بین‌المللی همکاری دارد. پس از جمع‌آوری شواهد، پرونده به دادسرا ارسال می‌شود تا فرآیند قضایی ادامه یابد.
پلیس فتا برای چیست؟
هدف تشکیل پلیس فتا ایجاد امنیت در فضای مجازی و جلوگیری از سوءاستفاده‌های جدیدی است که برخورد با آنها دشوارتر از جرایم سنتی‌اند. به‌طور کلی، پلیس فتا برای موارد زیر ایجاد شده:
- نظارت بر امنیت دیجیتال و جلوگیری از جرایم سایبری
- حمایت از حقوق شهروندان در فضای مجازی
- صیانت از ارزش‌ها و فضای سالم در فضای تولید و تبادل اطلاعات
- مقابله با تهدیداتی چون هک، کلاهبرداری و نشر محتوای غیرقانونی
پلیس فتا چه کسانی را دستگیر می‌کند؟
پلیس فتا مسئول پیگیری افرادی است که مرتکب جرایم زیر می‌شوند:
- مرتکبان هک و نفوذ غیرمجاز به حساب‌ها یا سیستم‌ها
- کلاهبرداران اینترنتی مانند ایجاد فروشگاه جعلی، فیشینگ، پیامک‌ها یا ایمیل‌های فریبنده
- منتشرکنندگان محتوای غیرمجاز یا مستهجن
- مزاحمان آنلاین یا تهدیدکنندگان در شبکه‌های اجتماعی
- افراد ناقض حریم خصوصی دیگران، پول‌شویان اینترنتی و قاچاقچیان آنلاین. پلیس فتا با روش‌هایی مانند ردیابی IP، تحلیل ترافیک تراکنش‌های بانکی، بررسی اکانت‌های شبکه‌های اجتماعی و درنهایت با دستور قضائی، متهم را شناسایی و دستگیر می‌کند.
روند تحقیق و دستگیری توسط پلیس فتا
۱. ثبت شکایت یا گزارش مردمی
۲. تحقیقات اولیه دیجیتال، بررسی IP، تراکنش‌ها، پیام‌ها و فعالیت‌های آنلاین
۳. دریافت مجوز قضایی برای دسترسی به اطلاعات خصوصی
۴. جمع‌آوری مستندات دیجیتال مانند اسکرین‌شات، تراکنش‌ها و پیام‌ها
۵. ارسال درخواست جلب یا صدور حکم بازداشت پس از شناسایی متهم
۶. تحویل پرونده به مراجع قضایی و آغاز مراحل بازجویی و پیگرد قانونی
روش‌های ثبت شکایت به پلیس فتا
- روش آنلاین: مراجعه به سایت رسمی پلیس فتا (fata.gov.ir)، پر کردن فرم شکایت، بارگذاری مدارک دیجیتال و دریافت کد رهگیری برای پیگیری آنلاین پرونده
- مراجعه حضوری: ثبت شکایت در دفاتر مراکز استان‌ها با ارائه مدارک چاپی
- تماس تلفنی اضطراری: با شماره‌های ۲۴ ساعته مانند ۰۹۶۳۸۰ برای شرایط فوری شکایت یا مشاوره محدود
چرا گزارش به‌موقع مهم است؟
سرعت در گزارش‌دهی، تأثیر زیادی در عملکرد پلیس فتا دارد. هرچه سریع‌تر شکایت ثبت شود، احتمال مسدودسازی حساب‌های کلاهبرداران یا بازیابی برخی دارایی‌ها بیشتر خواهد بود. همچنین تهیه مدارک دقیق و ارائه شواهد واضح به تسریع روند رسیدگی کمک می‌کند.
جمع‌بندی نهایی
پلیس فتا نهادی است مختص فضای مجازی که با هدف تأمین امنیت دیجیتال و مقابله با جرایم سایبری در ایران فعالیت می‌کند. وظایف آن شامل شناسایی جرایم سایبری، رسیدگی به شکایات مردمی، پیشگیری و آموزش، پایش فضای مجازی و همکاری قضایی است. پلیس فتا افرادی را دستگیر می‌کند که در فضای مجازی مرتکب جرم شده‌اند، برای نمونه هکرها، کلاهبرداران اینترنتی و منتشرکنندگان محتوای غیرمجاز.
اگر در فضای مجازی با مشکلی مواجه شدید، سریع‌تر اقدام کند؛ چه با ثبت گزارش آنلاین، چه با مراجعه حضوری تا پلیس فتا بتواند برای حفظ امنیت دیجیتالت وارد عمل شود.
سؤالات متداول درباره پلیس فتا
خیر. پلیس فتا پس از جمع‌آوری مستندات دیجیتال، باید از مراجع قضایی مانند دادسرا مجوز جلب یا بازداشت بگیرد. پس از صدور حکم قانونی، دستگیری با هماهنگی کامل انجام می‌شود.
بله. توهین، افترا، نشر اکاذیب یا تهدید در فضای مجازی از جمله جرایم قابل پیگیری توسط پلیس فتا هستند. کافی است از پیام‌ها یا کامنت‌ها اسکرین‌شات تهیه کنید و با مراجعه به سایت یا دفتر پلیس فتا شکایت ثبت کنید.
بله. از طریق وب‌سایت رسمی پلیس فتا به نشانی www.fata.gov.ir می‌توانید شکایت خود را ثبت کنید. در این سامانه امکان پیوست فایل، درج مشخصات و دریافت کد پیگیری وجود دارد.
پلیس فتا مسئول رسیدگی به جرایمی مانند هک، فیشینگ، کلاهبرداری آنلاین، انتشار محتوای مستهجن، برداشت غیرمجاز از حساب‌ها، تهدید در فضای مجازی، فروش داروهای غیرقانونی، شرط‌بندی اینترنتی و هر نوع سوءاستفاده از فضای دیجیتال است.
در عصر دیجیتال امروز، استفاده از اینترنت و فضای مجازی بخش جدایی‌ناپذیر زندگی روزمره ماست. اما همین فضا می‌تواند بستری برای وقوع جرایم جدیدی مانند هک، کلاهبرداری اینترنتی، نشر اکاذیب یا مزاحمت باشد. برای حفاظت از امنیت کاربران در این فضا، نهادی تخصصی تحت عنوان پلیس فتا تشکیل شده است. در ادامه توضیح می‌دهیم پلیس فتا چیست، چه وظایفی دارد و چه کسانی را دستگیر می‌کند.
پلیس فتا چیست؟
پلیس فتا که نام کامل آن «پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات» است، یکی از واحدهای تخصصی زیرمجموعه فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) محسوب می‌شود. این نهاد با هدف نظارت، پیشگیری، کشف و مقابله با جرایم سایبری و تخلفات اینترنتی تشکیل شده و از زمان تأسیس تاکنون، نقش مهمی در تأمین امنیت دیجیتال کشور ایفا کرده است.
پلیس فتا در تاریخ بیست و دوم بهمن‌ماه سال ۱۳۸۹ به‌طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد. پیش از آن، رسیدگی به جرایم رایانه‌ای برعهده «اداره مبارزه با جرایم رایانه‌ای» در پلیس آگاهی بود، اما با گسترش کاربرد اینترنت، پیچیدگی جرایم دیجیتال و نیاز به رویکردی تخصصی‌تر، ساختار مستقلی تحت عنوان پلیس فتا ایجاد شد.
این پلیس به‌منظور صیانت از امنیت عمومی در فضای مجازی تشکیل شد تا با استفاده از فناوری‌های نوین و تیم‌های فنی، بتواند به مقابله با تهدیداتی همچون هک، کلاهبرداری اینترنتی، سرقت اطلاعات، تخریب داده‌ها، مزاحمت‌های مجازی، نشر اکاذیب، محتواهای غیراخلاقی و سایر جرایم رایانه‌ای بپردازد.
پلیس فتا به‌عنوان یکی از بازوهای اجرایی قانون جرایم رایانه‌ای که در سال ۱۳۸۸ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده، فعالیت می‌کند. این نهاد زیر نظر معاونت فناوری اطلاعات فراجا بوده و در تمامی استان‌ها و شهرهای بزرگ کشور دارای نمایندگی است.
چرا پلیس فتا اهمیت دارد؟
با رشد روزافزون استفاده از اینترنت، مخصوصاً در زمینه‌هایی مانند خرید اینترنتی، بانکداری الکترونیکی، شبکه‌های اجتماعی و کسب‌وکارهای آنلاین، تهدیدات سایبری نیز به‌همان نسبت افزایش یافته‌اند. پلیس فتا با ردیابی فعالیت‌های مشکوک، جلوگیری از نفوذ و سوءاستفاده از اطلاعات شخصی و همچنین مقابله با شایعات و تخریب‌های سازمان‌یافته، نقش مهمی در حفظ امنیت روانی و مالی کاربران فضای مجازی دارد.
وظایف پلیس فتا چیست؟
در ادامه نگاهی به وظایف پلیس فتا داریم.
1. شناسایی و پیگیری جرایم سایبری
پلیس فتا مسئول کشف جرایمی است که در فضای مجازی رخ می‌دهند. این جرایم شامل هک، کلاهبرداری اینترنتی، فیشینگ، سرقت اطلاعات، جعل رایانه‌ای، شنود غیرمجاز، نشر اکاذیب و انتشار محتوای غیرمجاز هستند
2. رسیدگی به شکایات مردمی
پس از ثبت شکایت توسط افراد حقیقی یا حقوقی، پلیس فتا وارد عمل شده و تحقیقات اولیه را آغاز می‌کند. این فرآیند شامل جمع‌آوری مدارک دیجیتال و دریافت مجوز قضایی برای بررسی تراکنش‌ها یا ردیابی کاربران است.
3. پیشگیری و آموزش عمومی
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های کار پلیس فتا، اطلاع‌رسانی عمومی درباره شگردهای کلاهبرداری و روش‌های محافظت از خود در فضای مجازی است. این آموزش‌ها شامل اطلاعیه‌ها، هشدارها، کارگاه‌ها و محتوای رسانه‌ای است.
۴. پایش فضای مجازی
پلیس فتا به‌طور پیوسته سایت‌ها، شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌ها را پایش می‌کند تا تخلفات بدون شکایت رسمی نیز شناسایی و پرونده‌سازی شوند. برخی پرونده‌ها حتی بدون شاکی خصوصی توسط این نهاد شناسایی می‌شود.
۵. همکاری قضایی و بین‌المللی
پلیس فتا برای رسیدگی به جرایم سایبری، با دادسرای جرایم اینترنتی، مراجع قضایی و گاهی نهادهای بین‌المللی همکاری دارد. پس از جمع‌آوری شواهد، پرونده به دادسرا ارسال می‌شود تا فرآیند قضایی ادامه یابد.
پلیس فتا برای چیست؟
هدف تشکیل پلیس فتا ایجاد امنیت در فضای مجازی و جلوگیری از سوءاستفاده‌های جدیدی است که برخورد با آنها دشوارتر از جرایم سنتی‌اند. به‌طور کلی، پلیس فتا برای موارد زیر ایجاد شده:
- نظارت بر امنیت دیجیتال و جلوگیری از جرایم سایبری
- حمایت از حقوق شهروندان در فضای مجازی
- صیانت از ارزش‌ها و فضای سالم در فضای تولید و تبادل اطلاعات
- مقابله با تهدیداتی چون هک، کلاهبرداری و نشر محتوای غیرقانونی
پلیس فتا چه کسانی را دستگیر می‌کند؟
پلیس فتا مسئول پیگیری افرادی است که مرتکب جرایم زیر می‌شوند:
- مرتکبان هک و نفوذ غیرمجاز به حساب‌ها یا سیستم‌ها
- کلاهبرداران اینترنتی مانند ایجاد فروشگاه جعلی، فیشینگ، پیامک‌ها یا ایمیل‌های فریبنده
- منتشرکنندگان محتوای غیرمجاز یا مستهجن
- مزاحمان آنلاین یا تهدیدکنندگان در شبکه‌های اجتماعی
- افراد ناقض حریم خصوصی دیگران، پول‌شویان اینترنتی و قاچاقچیان آنلاین. پلیس فتا با روش‌هایی مانند ردیابی IP، تحلیل ترافیک تراکنش‌های بانکی، بررسی اکانت‌های شبکه‌های اجتماعی و درنهایت با دستور قضائی، متهم را شناسایی و دستگیر می‌کند.
روند تحقیق و دستگیری توسط پلیس فتا
۱. ثبت شکایت یا گزارش مردمی
۲. تحقیقات اولیه دیجیتال، بررسی IP، تراکنش‌ها، پیام‌ها و فعالیت‌های آنلاین
۳. دریافت مجوز قضایی برای دسترسی به اطلاعات خصوصی
۴. جمع‌آوری مستندات دیجیتال مانند اسکرین‌شات، تراکنش‌ها و پیام‌ها
۵. ارسال درخواست جلب یا صدور حکم بازداشت پس از شناسایی متهم
۶. تحویل پرونده به مراجع قضایی و آغاز مراحل بازجویی و پیگرد قانونی
روش‌های ثبت شکایت به پلیس فتا
- روش آنلاین: مراجعه به سایت رسمی پلیس فتا (fata.gov.ir)، پر کردن فرم شکایت، بارگذاری مدارک دیجیتال و دریافت کد رهگیری برای پیگیری آنلاین پرونده
- مراجعه حضوری: ثبت شکایت در دفاتر مراکز استان‌ها با ارائه مدارک چاپی
- تماس تلفنی اضطراری: با شماره‌های ۲۴ ساعته مانند ۰۹۶۳۸۰ برای شرایط فوری شکایت یا مشاوره محدود
چرا گزارش به‌موقع مهم است؟
سرعت در گزارش‌دهی، تأثیر زیادی در عملکرد پلیس فتا دارد. هرچه سریع‌تر شکایت ثبت شود، احتمال مسدودسازی حساب‌های کلاهبرداران یا بازیابی برخی دارایی‌ها بیشتر خواهد بود. همچنین تهیه مدارک دقیق و ارائه شواهد واضح به تسریع روند رسیدگی کمک می‌کند.
جمع‌بندی نهایی
پلیس فتا نهادی است مختص فضای مجازی که با هدف تأمین امنیت دیجیتال و مقابله با جرایم سایبری در ایران فعالیت می‌کند. وظایف آن شامل شناسایی جرایم سایبری، رسیدگی به شکایات مردمی، پیشگیری و آموزش، پایش فضای مجازی و همکاری قضایی است. پلیس فتا افرادی را دستگیر می‌کند که در فضای مجازی مرتکب جرم شده‌اند، برای نمونه هکرها، کلاهبرداران اینترنتی و منتشرکنندگان محتوای غیرمجاز.
اگر در فضای مجازی با مشکلی مواجه شدید، سریع‌تر اقدام کند؛ چه با ثبت گزارش آنلاین، چه با مراجعه حضوری تا پلیس فتا بتواند برای حفظ امنیت دیجیتالت وارد عمل شود.
سؤالات متداول درباره پلیس فتا
خیر. پلیس فتا پس از جمع‌آوری مستندات دیجیتال، باید از مراجع قضایی مانند دادسرا مجوز جلب یا بازداشت بگیرد. پس از صدور حکم قانونی، دستگیری با هماهنگی کامل انجام می‌شود.
بله. توهین، افترا، نشر اکاذیب یا تهدید در فضای مجازی از جمله جرایم قابل پیگیری توسط پلیس فتا هستند. کافی است از پیام‌ها یا کامنت‌ها اسکرین‌شات تهیه کنید و با مراجعه به سایت یا دفتر پلیس فتا شکایت ثبت کنید.
بله. از طریق وب‌سایت رسمی پلیس فتا به نشانی www.fata.gov.ir می‌توانید شکایت خود را ثبت کنید. در این سامانه امکان پیوست فایل، درج مشخصات و دریافت کد پیگیری وجود دارد.
پلیس فتا مسئول رسیدگی به جرایمی مانند هک، فیشینگ، کلاهبرداری آنلاین، انتشار محتوای مستهجن، برداشت غیرمجاز از حساب‌ها، تهدید در فضای مجازی، فروش داروهای غیرقانونی، شرط‌بندی اینترنتی و هر نوع سوءاستفاده از فضای دیجیتال است.
