آپاندیس یکی از حدس و گمان‌هایی است که با داشتن دل درد شدید به فکر هر شخصی خطور می‌کند. این بیماری علائم مختلفی دارد و معمولا بجز برداشتن آن، درمان دیگری ندارد. در ادامه با بخش سلامت دانشجو اینترنشنال همراه ما باشید.
آپاندیس چیست؟
این عضو از بدن، کیسه‌ای توخالی و مانند انگشت است و انشعاب آن از روده بزرگ شروع میشود و تا پایین سمت راست شکم ادامه دارد.
اندازه طول آن بین 2 سانتی متر تا 20 سانتی متر متغیر است و محل آن در بدن افراد، بسته به جراحی‌های سابق، بارداری یا رشد غیرطبیعی ممکن است در هرجایی از شکم، پشت لگن، روده بزرگ یا کبد قرار بگیرد و دلیل نامگذاری آن به روباه شکم نیز همین موضوع است.
کاربرد این عضو بدن هنوز برای پزشکان و پژوهشگران ناشناخته است و نبودن آن عارضه ای برای انسان به وجود نمی آورد. البته طبق یافته های جدید اینطور به نظر می رسد که این کیسه محل تجمع و رشد باکتری های مفید بدن است که به هضم غذا کمک می کنند و باعث افزایش سلامت سیستم ایمنی بدن می شود.
تخلیه این عضو کیسه مانند به دلیل تنگ بودن مجرای آن گاها به خوبی انجام نمی شود و این ممکن است هنگام انسداد منجر به تکثیر باکتری ها شود و چرک و عفونت دردناکی را به وجود آورند.
بیماری های آپاندیس؛ آپاندیسیت
آپاندیسیت از شایع ترین بیماری های گوارشی است که طی آن آپاندیس دچار تورم و التهاب و عفونت می شود. التهاب آن اغلب به خاطر مسدود شدن اتفاق می افتد.انسداد این عضو می تواند به دلایل مختلفی مانند انگل ها، ویروس ها، تومور، باکتری ها یا زخم بافت روده اتفاق بیفتد اما علتی که بیشتر دیده شده، گیر کردن مدفوع سفت شده در دهانه مجرای این عضو است. در پی مسدود شدن دهانه، باکتری ها افزایش می یابند و باعث ایجاد عفونت و ملتهب شدن آن می شود. این بیماری محدود به گروه خاصی نیست و ممکن است گریبانگیر همه افراد شود اما در بین سنین 10 تا 30 سال شیوع بیشتری دارد.
عوارض آپاندیسیت
ترکیدن آپاندیس
در آپاندیس متورم و ملتهب که اکنون پر از عفونت و چرک است، خون‌رسانی انجام نمی‌شود. این موضوع باعث میشود دیواره این عضو، ضعیف شده و پارگی اتفاق بیفتد. با پاره شدن، عفونت جمع شده در آن به کل حفره شکمی نفوذ می‌کند که در این صورت ممکن است جان شخص به خطر بیفتد. ترکیدن بعد از بروز نشانه ها، زیاد طول نمی‌کشد و در بازه زمانی 48 تا 72 ساعت بعد از اینکه علائم دیده شد، روی می‌دهد. لذا مراجعه به‌موقع به پزشک می‌تواند از بروز آن جلوگیری کند.
آبسه
حالت دیگری نیز وجود دارد که آبسه نام دارد. در حالت آبسه، این زائده لوله ای، نشت می‌کند و سوراخ میشود. عفونت از طریق این سوراخ منتشر میشود و در فضای شکم پخش میشود.
پریتونیت
با عفونی شدن سطح بافت داخلی شکم، بدن دچار پریتونیت میشود که در آن سلامتی اندام‌های داخلی به‌شدت تهدید میشود.
انواع آپاندیسیت
حاد: این نوع از آپاندیسیت منجر به پارگی کیسه عفونت می شود و هرچه زودتر باید به پزشک مراجعه شود. درد شدید و ناگهانی دارد و بعد از پدید آمدن پریتونیت، در صورت درمان نکردن، مرگ بیمار حتمی است.
مزمن: شدت درد و علائم در آپاندیسیت مزمن بسیار کم است و همچنین کمتر اتفاق می افتد. معمولا تا به نوع حاد تبدیل نشود، مشکلی ایجاد نمی کند و نشانه های آن تا قبل از رخ دادن دوباره، ناپدید می شود.
علائم آپاندیسیت
سرعت بروز علائم در این بیماری زیاد است و اکثر اوقات پس از 24 ساعت اول خود را نشان می‌دهد. علامت شایع آن درد در سمت راست شکم است که گاها از کناره‌های ناف شروع میشود و به سمت راست و پایین شکم جریان می‌گیرد.
این درد ناگهانی شروع میشود و با گذشت زمان بیشتر میشود. با هر حرکتی مانند عطسه و سرفه شدیدتر میشود. اغلب بیماران درد آپاندیسیت را دردی تیز و شدید توصیف می‌کنند.
از دیگر علائم بروز آپاندیسیت می‌تواند موارد زیر باشد:
- بی‌اشتهایی
- نفخ و عدم خروج باد شکم
- اسهال
- یبوست
- ورم معده
- ورم شکم
- میل به کار کردن روده برای رهایی از درد
- حالت تهوع و استفراغ: پس از آغاز درد، شخص دچار حالت تهوع شود یا استفراغ کند.
- تب: در علم پزشکی تب نشانه التهاب در بدن است و اگر همراه با درد در ناحیه شکم و کلا دستگاه گوارش باشد، ممکن است آپاندیسیت رخ داده باشد.
از آنجایی که علائم در همه افراد یکسان نیست و نشانه‌های آپاندیسیت شباهت زیادی به نشانه‌های بیماری‌های دیگر مانند دردهای ناشی از مشکلات کلیه دارد، پس مصرف خودسرانه هر دارویی که برای تسکین درد استفاده میشود، ممکن است پزشک را در تشخیص دچار اشتباه کند چون امکان دارد علائم از بین رفته باشد.
درمان آپاندیسیت
قبل از هر تجویزی، جراحی سریعترین درمانی است که از ترکیدن آپاندیس و پخش شدن عفونت آن در شکم جلوگیری می کند. این عمل به دو صورت آپاندکتومی لاپاراتومی و آپاندکتومی لاپاراسکوپی انجام میشود.
لاپاراتومی زمانی کاربرد دارد که آپاندیس ترکیده و عفونت از فضای آن خارج شده و وارد شکم شده است. این جراحی به صورت یک برش 10 سانتی متری در ناحیه شکم انجام می شود.
لاپاراسکوپی با ایجاد چند برش کوچک و یک دوربین فیلمبرداری صورت می گیرد. این عمل نسبت به نوع قبل زودتر خوب می شود و جای زخم کوچکتری دارد. لاپارسکوپی برای افراد سالمند و چاق می تواند موثر باشد.
از آنجایی که این عمل به اندازه بیماری های آپاندیس برای بدن ضرر دارد، امروزه پزشکان به دنبال راه های جایگزین این عمل هستند و دستاوردهایی نیز حاصل شده است.
جلوگیری از ابتلا به آپاندیسیت
تاکنون هیچ راه حل مطمئنی در این خصوص ارائه نشده اما آمار نشان می دهد در کشورهایی که افراد از فیبر زیادی در برنامه غذایی خود استفاده می کنند، این بیماری شیوع کمتری دارد. سبزیجات، غلات، حبوبات و میوهها سرشار از فیبر هستند که می توان از آنها در رژیم غذایی استفاده کرد.
جمع بندی
هرچند برای آپاندیس هنوز کابرد و فایده ای از سوی جامعه پزشکی تعریف نشده باشد اما بیماری های آن به خصوص آپاندیسیت به شدت برای بدن ضرر دارد و در صورت عدم درمان به موقع منجر به مرگ بیمار می شود. ترکیدن و سوراخ شدن این عضو عارضه هایی هستند که برداشتن آن را الزامی می کند. به هرحال نبودن این عضو خللی در سلامتی افراد وارد نمی کند پس بهتر است با مراجعه در زمان مناسب و پرهیز از درمان های خودسرانه، از وقوع عوارض و بیماری های دیگری که ناشی از آپاندیسیت می شود، جلوگیری کرد.
